دعاهاى امام صادق (ع ) در تعقيب نمازهاى واجب
21 - از ديگر تعقيبات مهمّ امتثال فرمايش مولايمان حضرت صادق جعفر بن محمّد(عليهماالسلام ) در دعاهاى وارده در تعقيب نمازهاى واجب است ، به صورتى كه ابوبصير نقل مى كند كه امام صادق (ع ) در تعقيب نمازهاى واجب اين دعاهاى مبارك را مى خواندند:
اءَللّهُمَّ، إِنّى اءَسْاءَلُكَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ بَرآئَةً مِنَ النّارِ، فَاكْتُبْ لَنا بَرآئَتَنا، وَ فى جَهَنَّم فَلا تَجْعَلْنا، وَ فى عَذابِكَ وَ هَوانِكَ فَلا تَبْتَلِنا، وَ مِنَ الضَّريعِ وَالزَّقُومِ فَلا تُطْعِمْنا، وَ مَعَ الشَّياطينِ فِى النّارِ فَلا تَجْعَلْنا، وَ عَلى وُجُوهِنا فَلا تَكْبُبْنا، وَ مِنْ ثِيابِ النّارِ وَ سَرابِيلِ الْقَطِرانِ فَلا تُلْبِسْنا، وَ مِنْ كُلِّ سُوَّءٍ لا إِلهَ إِلاّ اءَنْتَ يَوْمَ الْقِيامَةِ فَنَجِّنا، وَ بِرَحْمَتِكَ فِى الصّالِحينَ فَاءَدْخِلْنا، وَ فى عِلِّيّينَ فَارفَعْنا، وَ مِنْ كَاءْسٍ مَعينٍ وَ سَلْسَبيلٍ فَاسْقِنا، وَ مِنَ الْحُورِالْعينِ بِرَحْمَتِكَ فَزَوِّجْنا، وَ مِنَ الْوِلْدانِ الُْمخَلَّدينَ كَاءَنَّهُمْ لُؤْلُؤٌ [مَكْنُونٌ] فَاءَخْذِمْنا، وَ مِنْ ثِمارِ الْجَنَّةِ وَلُحُومِ الطَّيْرِ فَاءَطْمِعْنا، وَ مِنْ ثِيابِ الحَريرِ وَ السُّنْدُسِ وَ الاِْسْتَبْرَقِ فَاكْسُنا، وَ لَيْلَةَ الْقَدْرِ وَ حَجَّ بَيْتِكَ الْحَرامِ فَارْزُقْنا، وَ سَدِّدْنا، وَ قَرِّبْنا إِلَيْكَ زُلْفى ، وَ صالِحَ الدُّعآءِ وَ الْمَسْاءَلَةِ فَاسْتَجِبْ لَنا، يا خالِقَنا، إِسْمَعْ لَنا، وَ اسْتَجِبْ [دَعْوَتَنا]، وَ إِذا جَمَعْتَ الاَْوَّلينَ وَالاَّْخِرينَ يَوْمَ الْقِيامَةِ فَارْحَمْنا، يارَبِّ، عَزَّ جارُكَ، وَ جَلَّ ثَنآؤُكَ، وَ لا إِلهَ غَيْرُكَ.
- خداوندا، به حقّ محمّد و آل محمّد از تو برائت از آتش جهنّم را درخواست مى نمايم ، پس براى ما برائت از آتش جهنّم را بنويس ، و در جهنّم قرارمان مده ، و به عذاب و خوارى ات گرفتار منما، و ضريع و زقّوم [دو خوراك اهل جهنّم ] را خوراك ما قرار مده ، و همراه با شياطين در آتش ‍ يك جا جمع مگردان ، و به رو بر زمين مزن ، و از جامه هاى آتشين و پيراهنهايى را كه از مسِ مُذاب هستند به تن مان مفرما، و از هر بدى - اى خدايى كه معبودى جز تو نيست - در روز قيامت نجات بخش ، و به رحمت خود ما را در ميان صالحان داخل فرما، و در عليّين [و والاترين مقام بهشتى ] بالايمان بر، و از پيمانه پر از آب دو چشمه مَعين و سَلْسَبيل سيرابمان گردان ، و به رحمتت از حورعين و زنان سياه و درشت چشم به ازدواجمان درآور، و از پسرانى جاودانه [كه همواره در حالت خود باقى هستند و پير نمى شوند] كه گويى لؤ لؤ و مَروايدند پيشْ خِدمتهمان گردان ، و از ميوه هاى بهشت و گوشت پرندگان خوراكمان قرار ده ، و از جامه هاى ابريشمى سُنْدُس و پرنيان نازك و اِسْتَبْرَق و پرنيان ضخيم به تن مان كن ، و شب قدر و حجّ خانه ارجمندت را روزى مان فرما، و مؤفّق و استوارمان بدار، و مقرّب درگاه خويش بگردان قُرب و منزلت يافتن ويژه اى ، و دعا و درخواست شايسته مان را اجابت فرما، اى آفريدگار ما، از ما بشنو و [دعايمان را] اجابت فرما، و هنگامى كه اوّلين و آخرين را در روز قيامت گردآوردى ، بر ما رحم آر، اى پروردگار ما، همسايه ات بلند و عزيز، و ثنايت بزرگ است ، و معبودى غير تو نيست .
22 - و از ديگر تعقيبات مهمّ، اقتدا به حضرت صادق جعفر بن محمّد(عليهماالسلام ) در دعاهايى است كه آن بزرگوار در تعقيب هر نماز واجب مى خواندند، چنانكه خادم حضرت صادق ، جعفر بن محمّد - صلوات اللّه عليهما - مى گويد كه آن بزرگوار (ع ) در تعقيب هر نماز واجب دعاهايى را مى خواندند. به حضرتش عرض كردم : اى پسر رسول خدا، دعاهايى را كه مى خوانى به من بيآموز، حضرت (ع ) فرموده : وقتى نماز ظهر را خواندى سه بار در تعقيب نماز بگو:
بِاللّهِ اعْتَصَمْتُ، وَ بِاللّهِ اءَثِقُ، وَ عَلَيْهِ اءَتَوَكَّلُ.
- تنها به خدا پناه برد، و چنگ زدم ، و فقط به او اعتماد دارم ، و تنها بر او توكّل نمودم .
سپس بگو:
اءَللّهُمَّ، إِنْ عَظُمَتْ ذُنُوبى فَاءَنْتَ اءَعْظَمُ، وَ إِن كَبُرَ تَفْريطى فَاءَنْتَ اءَكْبَرُ، وَ إِنْ دامَ بُخْلى فَاءَنْتَ اءَجْوَدَ، اءَللّهُمَّ، اغْفِرْلى عَظيمَ ذُنُوبى بِعَظيمِ عَفْوِكَ، وَ كَبيرَ تَفْريطى بِظاهِرِ كَرَمِكَ، وَاقْمَعْ بُخْلى بَفَضْلِ جُودِكَ، اءَللّهُمَّ، ما بِنا مِنْ نَعْمَةٍ فَمِنْكَ، لا إِلهَ إِلاّ اءَنْتَ، اءَسْتَغْفِرُكَ وَ اءَتُوبُ إِلَيْكَ.
- خداوندا، اگر گناهانم بزرگ است ، تو بزرگترى ، و اگر كوتاهى و تقصيرم بزرگ است ، تو بزرگترى ، و اگر بخل و تنگ چشمى ام پيوسته است ، تو بخشنده ترى ، خدايا، گناهانم بزرگم را به عفو و گذشت عظيمت ، و كوتاهى بزرگ مرا به كَرَم آشكارت بيآمرز، و بخلم را با فزونى بخششت بركَن . خدايا، هر نعمتى كه داريم از توست ، معبودى جز تو نيست ، از تو طلب آمرزش ‍ نموده و به سوى تو توبه مى كنم .
دعاى امام صادق (ع ) در تعقيب نمازظهر
23 - از جمله تعقيبات مهمّ، عمل به روايت معاوية بن عمار از حضرت صادق (ع ) در تعقيب نمازهاى واجب است . معاوية بن عمّار دُهْنى [ذَهَبى ] مى گويد: اين دعاى آقاى من ابى عبداللّه ، جعفر بن محمّد(ع ) در تعقيب نمازش مى باشد كه بر من املاء نمود. اوّلين نمازها، نماز ظهر است ، و به همين جهت نماز اُولى و نخست ناميده شده ، زيرا نخستين نمازى است كه خداوند متعال بر بندگانش واجب فرموده است ، و دعاى آن به اين صورت است :
يا اءَسْمَعَ السّامِعينَ، وَ يا اءَبْصَرَ النّاظِرينَ، وَ يا اءَسْرَعَ الْحاسِبينَ، وَ يا اءَجْوَدَ الاَْجْوَدينَ، وَ يا اءَكْرَمَ الاَْكْرَمينَ، صَلِّ عَلى مُحَمُّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ كَاءَفْضَلِ وَ اءَجْزَلِ وَ اءَوْفى وَ اءَكْمَلِ وَ اءَحْسَنِ وَ اءَجْمَلِ وَ اءَكْبَرِ وَ اءَطْهَرِ وَ اءَزْكى وَ اءَنْورِ وَ اءَعْلى وَاءَبْهى وَ اءَسْنى وَ اءَنْمى وَاءَدْوَمِ [وَ اءَعَمِّ وَاءَتَمِّ] وَاءَبْقى ما صَلَّيْتَ وَ بارَكْتَ وَ مَنَنْتَ وَ سَلَّمْتَ وَ تَرَحَّمْتَ [وَ تَحَنَّنْتَ] عَلى إِبْراهيمَ وَ عَلى آلِ إِبْراهيمِ، إِنَّكَ حَميدٌ مَجيدٌ [اءَللّهُمَّ، امْنُنْ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ كَما مَنَنْتَ عَلى مُوسى وَ هارُونَ، وَ سَلِّمْ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ] كَما سَلَّمْتَ عَلى نُوحٍ فِى الْعالَمينَ، اءَللّهُمَّ، وَ اءَوْرِدْ عَلَيْه مِنْ ذُرِّيَّتِهِ وَ اءَزْواجِهِ وَ اءهْلِ بَيْتِهِ وَاءَصْحابِهِ وَ اءَتْباعِهِ مِنْ تَقِرُّ بِهِمْ [يا: بِهِ] عَيْنُهُ، وَاجْعَلْنا مِنْهُمْ وَ مِمَّنْ تَسقيهِ بِكَاءْسِهِ، وَ تُورِدُهُ حَوْضَهُ، وَ احْشُرْنا فى زُمْرَتِهِ وَ تَحْتَ لِوآئِهِ، وَ اءَدْخِلْنا فى كُلِّ خَيْرٍ اءَدْخَلْتَ فيهِ مُحَمَّداً وَ آل مُحَمَّدٍ، وَ اءَخْرَجْنا مِنْ كُلِّ سُوَّءٍ اءَخْرَجْتَ مِنْهُ مُحَمَّداً وَآلَ مُحَمَّدٍ، وَ لا تُفَرِّقْ بَيْنَنا وَ بَيْنَ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ طَرْفَةَ عَيْنٍ اءَبَداً وَ لا اءَقَلَّ مِنْ ذلِكَ وَ لا اءَكْثَرَ، اءَللّهُمَّ، صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَاجْعَلْنى مَعَهُمْ فى كُلِّ عافِيَةٍ وَبَلا ءٍ، وَاجْعَلْنى مَعَهُمْ فى كُلِّ شِدَّةٍ وَ رَخآءٍ، [وَ اجْعَلْنى مَعَهُمْ فى كُلِّ اءَمْنٍ وَخَوْفٍ]، وَاجْعَلْنى مَعَهُم فى كُلِّ مَثْوىً وَ مُنْقَلَبٍ، اءَللّهُمَّ، اءحْيِنى مَحْياهُمْ، وَ اءَمِتْنى مَماتَهُمْ، وَ اجْعَلْنى بِهِمْ عِنْدَكَ وَجيهاً فِى الدُّنْيا وَالاَّْخِرَةِ وَ مِنَ الْمُقَرَّبينَ، اءَللّهُمَّ، صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ عَلى آلِ مُحَمَّدٍ، وَاكْشِفْ عَنّى بِهِمْ، وَ نَفِّسْ عَنّى بِهِمْ كُلَّ هَمٍّ، وَ فَرِّجْ بِهِمْ [يا: بِهِ] عَنّى كُلَّ غَمِّ، وَ اكْفِنى بِهِمْ كُلَّ خَوْفٍ، وَاصْرِفْ عَنّى بِهِمْ مَقاديرَ الْبَلا ءِ وَ سُوَّءِ الْقَضآءِ وَ دَرَكَ الشَّفآءِ وَشَماتَةَ الاَْعْداءِ.
اءَللّهُمَّ، اغْفِرْلى ذَنْبى ، وَ طَيِّبْ كَسْبى ، وَقَنِّعْنى بِما رَزَقْتَنى ، وَ بارِكْ لى فيهِ، وَلا تَذْهَبْ بِنَفْسى إِلى شَىْءٍ صَرَفْتَهُ عَنّى . اءَللّهُمَّ، إِنّى اءَعُوذُ بِكَ مِنْ دنُيْاً تَمْنَعُ خَيْرَ الاَّْخِرَةِ، وَ عَاجِلٍ يَمْنَعُ خَيْرَ الا جِلِ، وَ حَياةٍ تَمْنَعُ خَيْرَ الْمَماتِ، وَ اءَمَلٍ يَمْنَعُ خَيْرَ الْعَمَلِ. اءَللّهُمَّ، إِنّى اءَسْاءَلُكَ الصَّبْرَ عَلى طاعَتِكَ، وَالصَّبْرَ عَلى مَعْصِيَتِكَ، وَ الْقِيامَ بِحَقِّكَ، وَ اءَسْاءَلُكَ حَقآئِقَ الاِْيمانِ، وَ صِدْقَ الْيَقينِ فِى الْمَواطِنِ كُلِّها، وَ اءَسْاءَلُكَ الْعَفْوَ وَالْعافِيَةَ وَ الْمُعافاةَ فِى الدُّنْيا وَ الاَّْخِرَةِ، عافِيَةَ الدُّنْيا مِنَ الْبَلا ءِ، وَ عافِيَةَ الاَّْخِرَةِ مِنَ الشَّقآءِ، اءَللّهُمَّ، إِنّى اءَسْاءَلُكَ العافِيَةَ وَ تَمامَ الْعافِيَةَ وَ دَوامَ الْعافِيَةِ، وَالشُّكْرَ عَلَى الْعافِيَةِ، وَ اءَسْاءَلُكَ الظَّفَرَ وَالسَّلامَةَ وَ حُلُولَ دارِ الْكِرامَةِ. اءَللّهُمَّ، اجْعَلْ فى صَلاتى وَ دُعآئى رَهْبَةً مِنْكَ وَ رَغْبَةً إِلَيْكَ، وَ راحَةً تَمُنُّ بِها عَلَىَّ، اءَللّهُمَّ، لا تَحْرِمْنى سَعَةَ رَحْمَتِكَ وَ سُبُوغَ نِعْمَتِكَ وَ شُمُولَ عافِيَتِكَ وَ جَزيلَ عَطآئِكَ وَ مِنَحَ مَواهِبِكَ لِسُوَّءِ ما عِنْدى ، وَ لا تُجازِنى بِقَبيحِ عَمَلى ، وَ لا تَصْرِفْ وَجْهَكَ الْكَريمَ عَنّى ، اءَللّهُمَّ، لاتَحْرِمْنى وَ اءَنَا اءَدْعُوكَ، وَ لا تُخَيِّبْنى وَ اءَنَا اءَرْجُوكَ، وَلا تَكِلْنى إِلى نَفْسى طَرْفَةَ عَيْنٍ اءَبَداً، وَ لا إِلى اءَحَدٍ مِنْ خَلْقِكَ فَيَحْرِمَنى وَ يَسْتَاءْثِرَ عَلَىَّ. اءَللّهُمَّ، إِنَّكَ تَمْحُو ماتَشآءُ وَ تُثْبِتُ، وَ عِنْدَكَ اءُمُّ الْكِتابِ، اءَسْاءلُكَ بِآلِ ياسينَ خِيَرَتِكَ مِنْ خَلْقِكَ، وَ صَفْوَتِكَ مِنْ بَرِيَّتِكَ، وَ اءُقَدِّمَهُمْ بَيْنَ يَدَىْ حَوآئِجى وَ رَغْبَتى إِلَيْكَ. اءَللّهُمَّ، إِنْ كُنْتَ كَتَبْتَنى فى اءُمِّ الْكِتابِ شَقِيّاً مَحْرُوماً مُقْتَرّاً عَلَىَّ فِى الرِّزْقِ، فَامْحُ مِنَ الْكِتابِ شَقآئى وَ حِرْمانى ، وَ اءَثْبِتْنى عِنْدَكَ سَعيداً مَرْزُوقاً، فَإِنَّكَ تَمْحُو ما تَشآءُ وَ تُثْبِتُ، وَ عِنْدَكَ اءُمُّ الْكِتابِ. اءَللّهُمَّ، إِنّى لِما اءَنْزَلْتَ إِلَىَّ مِنْ خَيْرٍ فَقيرٌ، وَ اءَنَا مِنْكَ خآئِفٌ، وَ بِكَ مُسْتَجيرٌ، وَ اءَنَا حَقيرٌ مِسْكينٌ، اءَدْعُوكَ كَما اءَمَرْتَنى ، فَاسْتَجِبْ لى كَما وَعَدْتَنى ، إِنَّكَ لاتُخْلِفُ الْميعادَ، يا مَنْ قالَ: اءُدْعُونى ، اءَسْتَجِبْ [لَكُمْ] ⁽¹⁹⁹⁾ نِعْمَ الُْمجيبُ اءَنْتَ يا سَيِّدى ، وَ نِعْمَ الرَّبُّ وَ نِعْمَ الْمَوْلى ، [وَ] بِئْسَ الْعَبْدُ اءَنَا، وَ هذا مَقامُ الْعآئِذِ بِكَ مِنَ النّارِ، يا فارِجَ الْهَمِّ، وَ يا كاشِفَ الْغَمِّ، يا مُجيبَ دَعْوَةِ الْمُضْطَرّينَ، يا رَحْمانَ الدُّنْيا وَ الاَّْخِرَةِ وَ رَحيمَهُما، إِرْحَمْنى رَحْمَةً تُغْنينى بِها عَنْ [قَصْدِ] رَحْمَةِ مِنْ سِواكَ، وَ اءَدْخِلْنى بِرَحْمَتِكَ فِى عِبادِكَ الصّالِحينَ، اءَلْحَمْدُللّهِِ الَّذى قَضى عَنّى صَلاةً كانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنينَ كِتاباً مُوْقُوتاً، [بِرَحْمَتِكَ يا اءَرْحَمَ الرّاحِمينَ].
- اى شنواترين شنواها، و اى بيناترين بينندگان ، و اى كسى كه زودتر از همه به حساب مى رسى ، و اى بخشنده ترين بخشندگان ، و اى بزرگوارترين بزرگواران ، همانند برترين و فراوان ترين و فراگيرترين و كاملترين و نيكوترين و زيباترين و بزرگترين و پاكيزه ترين و خوشترين و نورانى ترين و بالاترين و درخشنده ترين و والاترين و بالنده ترين و پيوسته ترين و شاملترين [و كاملترين ] و پاينده ترين درود و بركت و بخشش و سلامتى و ترحّم [و مهربانى ] را كه بر حضرت ابراهيم و آل ابراهيم فرستادى ، بر محمّد و آل محمّد فرست ، براستى كه تو ستوده بلند مرتبه هستى . [خداوندا، چنانكه بر حضرت موسى و هارون (عليهماالسلام ) منّت نهادى بر محمّد و آل محمّد منّت نِهْ، و بر محمّد و آل محمّد سلام فرست ] چنانكه بر حضرت نوح از ميان عالميان سلام فرستادى ، خدايا، از فرزندان و همسران و اهل بيت و ياران و پيروان آن بزرگوار كسانى را كه چشمش به آنها روشن مى گردد، بر او وارد گردان ، و ما را از آنان و نيز از كسانى كه با جام آن بزرگوار سيرابشان نموده و در حوض حضرتش وارد مى نمايى قرار ده ، و ما را در گروه آن بزرگوار و زيرِ پرچمش محشورگردان ، و در هر خير و خوبى كه محمّد و آل محمّد را در آن وارد گردانده اى داخل گردان ، و از هر بدى كه محمّد و آل محمّد را از آن خارج نموده اى خارج گردان ، و هيچگاه به اندازه چشم برهم زدنى نه كمتر از اين و نه بيشتر از آن ، ميان ما و محمّد و آل محمّد جدايى ميانداز، خداوندا، بر محمّد و آل محمّد درود فرست و ما را در هر عافيت و گرفتارى همراه با آنان قرار ده ، و در هر سختى و خوشى همراه با ايشان بگردان ، [و در حال ايمنى و خوف و هراس با آنان همراه بفرما]، و در هر ايستادن و رفتن همراه با ايشان قرار ده . خداوندا، زندگانى مان را بسان زندگانى آن بزرگواران ، و مردنمان را همانند مرگ ايشان قرار ده ، و مرا به واسطه آنان در دنيا و آخرت در نزد خويش آبرومند و از مقرّبان درگاهت بگردان ، خدايا، بر محمّد و آل محمّد درود فرست . و تمام اندوههاى مرا به واسطه آنان برطرف نموده و از بين ببر، و تمام غمهايم را بگشاى ، و به واسطه آن بزرگواران هر ترس و هراسى را از من كفايت فرما، و گرفتاريهاى مقدّر شده و قضاى بد و دركِ [و يا: پيآمدِ] بدبختى و شماتت و خوشحالى دشمنان را از من دورگردان .
خداوندا، گناهم را بيآمرز، و كسبم را پاكيزه ، و به آنچه روزى ام فرموه اى قانع ، و برايم پرخير و بركت گردان ، و نَفْسم را نسبت به چيزى كه از من بازداشته اى متمايل مفرما، خدايا، به تو پناه مى برم از دنيايى كه جلو خير آخرت را مى گيرد، و از دنياى زودرسى كه مانع خير آخرت آينده مى گردد، و از زندگانى اى كه از مردن بهتر جلوگيرى مى كند، و از آرزويى كه مانع عمل خير مى گردد، خداوندا، از تو شكيبايى بر طاعتت ، و صبر از ارتكاب معصيت و نافرمانى است ، و بجاآوردن حقّت را خواستارم ، و از تو ريشه ها و حقايق ايمان و يقين راستين در تمام جايگاهها را مساءلت دارم ، و از تو عفو و عافيت و تندرستى در دنيا و آخرت ، عافيت دنيا از بلا و گرفتارى ، و عافيت آخرت از شقاوت و بدبختى را مساءلت مى نمايم . خدايا، عافيت و كمال و دوام عافيت و شكر بر عافيت را از تو درخواست مى نمايم ، و كاميابى و سلامتى و وارد شدن در دارد كرامتت را مى خواهم . خداوندا، در نماز و دعايم هراس از خود، و ميل و رغبت به سوى ات و راحتى و آسودگى اى كه بر منّت نهى قرار ده ، خدايا، به خاطر بدىِ آنچه كه در نزد و وجود من است [يعنى اعمال و صفات بدم ] از رحمت گسترده و نعمت گوارا، و عافيت فرا گير، و عطاى فراوان ، و بخششهاى مواهبت محروم مگردان ، و به عمل زشتم پاداش مده ، و روى [و اسماء و صفات ] گرامى ات را از من برمگردان . خداوندا، در حالى كه تو را مى خوانم محرومم مگردان ، و در حالى كه به تو اميدوارم دست خالى برمگردان ، و هيچگاه به اندازه چشم بر هم زدنى نه به خود و نه به هيچ كس از مخلوقاتت واگذارم مكن ، تا مرا محروم گردانده و ديگرى را بر من مقدّم بدارد. خداوندا، براستى كه تو هرچه را بخواهى محو و يا اثبات مى فرمايى ، و كتابِ مادر تنها در نزد توست ، به [حقّ] آل ياسين كه برگزيدگان خلق ، و ناب ترين مخلوقاتت مى باشند از تو درخواست نموده و آن بزرگواران را پيشاپيش خواسته ها و ميل و رغبتم به تو مقدّم مى دارم ، خديا، اگر مرا در و كتابِ مادر بدبخت و محروم و گرفتار به تنگى روزى نوشته اى ، بدبختى و محروميّتم را از آن محو، و در نزد خويش نيكبخت و پر روزى ثبت بفرما، خدايا، بى گمان من به هر خيرى كه به سوى من فرو فرستاده اى نيازمندم ، و از تو هراسناكم ، و به تو پناه آورده ام ، و من حقير و بيچاره و درمانده هستم ، همان گونه كه امر فرموده اى مى خوانمت ، پس ‍ چنانكه وعده فرمودى ، كه تو هيچگاه خلف وعده نمى نمايى ، [دعاى ] مرا اجابت فرما. اى خدايى كه فرمودى : مرا بخوانيد، تا [دعاى ] شما را اجابت نمايم . چه خوب اجابت كننده اى هستى تو، اى سرور من ، و چه خوب پروردگارى و چه نيكو مولى و سرپرستى ، و چه بد بنده اى هستم من ، و اين است ايستادن بنده پناه آورده به تو از آتش جهنّم ، اى گشاينده ناراحتى ، و اى برطرف كننده غم و اندوه ، اى اجابت كننده دعاى درماندگان ، اى رحمان و رحيم دنيا و آخرت ، مرا به چنان رحمتى مورد مِهْر و رحمت خويش قرار ده كه به آن از [آرزو كردن و نيّت ] رحمت غيرِ خود بى نيازم گردانى ، و به رحمتت مرا در ميان بندگان شايسته ات داخل فرما، ستايش خداوندى را كه يك نماز از نمازهايى را كه بر مؤمنين نوشته و واجب نموده از من برآوَرَد،[به رحمتت ، اى مهربانترين مهربانها].
دعاى حضرت مهدى (ع ) در تعقيب نمازهاى واجب
24 - از جمله تعقيبات مهمّ. دعاى است كه به روايت صحيح از مولايمان حضرت مهدى (ع ) در تعقيب نمازهاى واجب وارد شده است .
ابو نعيم محمّد بن احمد انصارى مى گويد: من و گروهى به تعداد سى نفر مرد - كه فرد مُخْلِص و شيعه جز محمّد بن ابى القاسم در ميان آنان نبود، - در روز ششم ذى الحجّة سال 293 [هجرى قمرى ] در مكّه نزد مستجار بوديم ، كه ناگهان جوانى كه دو لنگِ ناصِح كه در آن احرام بسته بود و بر تن داشت و نعلين او در دستش بود، از طوافِ خانه خدا فراغت پيدا كرد و به سوى ما آمد، وقتى او را ديديم ، همگى به خاطر هيبت و ابّهت او بپا خاستيم و هيچ كس از ما بر زمين نشسته نماند، او بر ما سلام نمود و در وسط نشست و ما در گرد او، سپس به راست و چپ نگاه كرد و آنگاه فرمود: آيا مى دانيد كه امام صادق (ع ) در دعاى اِلْحاح چه مى فرمود؟ عرض كرديم : چه چيزى مى فرمود؟ فرمود كه آن بزرگوار مى فرمودند:
اءَللّهُمَّ، إِنّى اءَسْاءَلُكَ بِاسْمِكَ الَّذى بِهِ تَقُومُ السَّمآءُ، وَ بِهِ تَقوُمُ الاَْرْضُ، وِ بِهِ تُفَرِّقُ بَيْنَ الْحَقِّ وَ الْباطِلِ، وَ بِهِ تَجْمَعُ بَيْنَ الْمُتَفَرِّقِ، وَ بِهِ تُفَرِّقُ بَيْنَ الُْمجْتَمِعِ، وَ بِهِ اءَحْصَيْتَ عَدَدَ الرِّمالِ وَ زِنَةَ الْجِبالِ وَ كَيْلَ الْبِحارِ، اءَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ اءَنْ تَجْعَلَ لى مِنْ اءَمْرى فَرَجاً.
- خداوندا، به [حقّ] آن اسمت كه به [وسيله ] آن آسمان برپا، و زمين پابرجاست ، و ميان حقّ و باطل جدا مى افكنى ، و ميان [امور و يا اشخاصِ] جدا و پراكنده جمع مى نمايى ، و بين جمع جدايى مى افكنى ، و شماره سنگريزه ها و وزن كوهها و پيمانه درياها را به آن حساب مى نمايى ، از تو درخواست مى نمايم كه بر محمّد و آل محمّد درود فرستى ، و در امر من فرج و گشايشى قرار دهى .
سپس برخاست و داخل طواف شد، و ما نيز به واسطه قيام او بپا خواستيم ، تا اينكه رفت ، و ما او را از ياد برديم . و تا فرداىِ همان وقت به خود مى گفتيم : او چه كسى بود؟ تا اينكه باز فردا از طواف خارج شد، و به سوى ما آمد و مانند روز گذشته در برابر او قيام نموديم ، و در وسط مجلس ‍ ما جلوس فرمود، و نظر به راست و چپ انداخت و فرمود: آيا مى دانيد اميرالمؤمنين (ع ) بعد از نماز واجب چه مى فرمود؟ عرض كرديم : چه مى فرمود؟ فرمودند: حضرتش همواره مى فرمودند:
إِلَيْكَ رُفِعَتِ الاَْصْواتُ، وَ عَنَتِ الْوُجُوهُ، وَلَكَ خَضَعَتِ الرِّقابُ، وَ إِلَيْكَ التَّحاكُمُ فِى الاَْعْمالِ، يا خَيْرَ مَنْ سُئِلَ وَ خَيْرَ مَنْ اءَعْطى ، يا صادِقُ يا بارُّ، يا مَنْ لايُخْلِفْ الْميعادَ، يا مَنْ اءَمَرَ بِالدُّعآءِ وَ وَعَدَ بِالاِْجابَةِ، يا مَنْ قالَ: اءُدْعُونى ، اءَسْتَجِبْ لَكُمْ ،⁽²⁰⁰⁾ يا مَنْ قالَ: وَ إِذا سَاءَلُكَ عِبادى عَنّى ، فَإِنّى قَريبٌ اءُجيبُ دَعْوَة الدّاعِ إِذا دَعانِ، فَلْيَسْتَجيبُوا لى ، وَ لْيُؤْمِنُوا بى ، لَعَلَّهُمْ يَرْشُدُونَ. ،⁽²⁰¹⁾ وَ يا مَنْ قالَ: يا عِبادِىَ الَّذينَ اءَسْرَفُوا عَلى اءَنْفُسِهِمْ، لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللّهِ، إِنَّ اللّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمعياً، إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحيمُ. ⁽²⁰²⁾، لَبَّيْكَ وَ سَعْدَيْكَ، ها، اءَنَا ذا بَيْنَ يَدَيْكَ، اءَلْمُسْرِفُ، وَ اءَنْتَ الْقائِلُ: لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللّهِ، إِنَّ اللّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَميعاً.
- صداها تنها به سوى تو بلند، و چهره ها تنها در برابر تو فروتن ، و گردنها فقط براى تو خاضع هستند، و داورى در اعمال تنها به درگاه توست . اى بهترين كسى كه از او درخواست مى شود، و بهترين كسى كه عطا مى فرمايى ، اى راستگو، اى نيكوكار، اى كسى كه خلف وعده نمى فرمايى ، اى كسى كه دستور دعا كردن و وعده اجابت دادى ، اى كسى كه فرمودى : مرا بخوانيد، تا دعاى شما را اجابت نمايم . اى كسى كه فرمودى : و هرگاه كه بندگانم درباره من درخواست نمايند، [بگو] كه همانا من نزديكم و دعاى دعا كنندگان را هرگاه كه مرا بخوانند اجابت مى نمايم ، پس بايد آنان [يعنى بندگان ] دعوت مرا پذيرفته و به من ايمان آوَرَند، اميد آنكه كه رهنمون گردند. و اى كسى كه فرمودى : اى بندگان من كه بر نَفْسِ خويش اسراف نموديد، از رحمت خدا نوميد نشويد، كه بى گمان خداوند همه گناهان را مى آمرزد، براستى كه اوست بسيار آمرزنده مهربان . آرى و آرى ، هان ، اينك من همان اسراف كننده [بر نَفْس خويش ] هستم ، و تو فرموده اى كه : از رحمت خدا نوميد نشويد، براستى كه خداوند همه گناهان را مى آمرزد.
بعد از اين دعا، به راست و چپ نظر انداخت و بعد فرمود: آيا مى دانيد كه اميرالمؤمنين - عليه افضل السّلام - در سجده شكر چه مى فرمود؟ عرض كرديم : چه چيزى مى فرمود؟ فرمود: آن بزرگوار مى فرمودند:
يا مَنْ لا يَزيدُهُ كَثْرَةُ الدُّعآءِ إِلاّ سَعَةً وَ عَطآءً، يا مَنْ لا تَنْفَدُ خَزآئِنُهُ، يا مَنْ لَهُ خَزآئِنُ السَّمآءِ وَالاَْرْضِ، يا مَنْ لَهُ خَزآئِنُ ما دَقَّ وَجَلَّ، لا تَمْنَعْكَ إِسْآئَتى مِنْ إِحْسانِكَ اءَنْ تَفْعَلَ بِىَ الذَّى اءَنْتَ اءَهْلُهُ، [فَاءنْتَ اءَهْلُ الْجُودِ وَالكَرَمِ وَالْعَفْوِ وَالتَّجاوُزِ، يارَبِّ، يا اءَللّهُ، لا تَفْعَلْ بِىَ الَّذى اءَنَا اءَهْلُهُ، فَإِنّى اءَهْلُ الْعُقُوبَةِ] وَ قَدِ اسْتَحْقَقْتُها، لا حُجَّةَ لى وَ لا عُذْرَلى عِنْدكَ، اءُبوَّءُ لَكَ بِذُنُوبى كُلِّها، وَ اءَعْتَرِفُ بِها كَىْ تَعْفُوَ عَنّى ، وَ اءَنْتَ اءعْلَمُ بِها مِنّى ، اءَبُوَّءُ لَكَ بِكُلِّ ذَنْبٍ اءَذْنَبْتُهُ وَ كُلِّ خَطَّيئَةٍ احْتَمَلْتُها [يا: اءَخْطَاءْتُها]، وَ كُلَّ سَيِّئَةٍ عَمِلْتُها، رَبِّ، اغْفِرْ وَارْحَمْ، وَ تَجاوَزْ عَمّا تَعْلَمُ، إِنَّكَ اءَنْتَ الاَْعَزُّ[الاَْجَلُّ] الاَْكْرَمُ.
- اى خدايى كه بسيار دعا كردن جز بر گسترش [عنايت ] و عطاى او نمى افزايد، اى كسى كه گنجينه هايش تمام نمى شود، اى كسى كه گنجينه هاى آسمان و زمين از آنِ اوست ، اى خدايى كه گنجينه هاى تمام امور كوچك و بزرگ براى اوست ؛ بدى من جلوى احسان و نيكى تو را نگيرد كه آنچه را كه شايسته آن هستى به من روا دارى ، [زيرا تو اهل بخشش ‍ و بزرگوارى و عفو و گذشت هستى . اى پروردگار من ، اى خدا، با من آنچه را كه سزاوارم مكن ، كه من زيبنده عذاب هستم ،] و اينك مستحقّ عقوبت توام ، و حجّت و دليلى و عُذرى در نزد تو ندارم ، به همه گناهانم در نزد تو اقرار و اعتراف مى كنم تا از من درگذرى . و تو نسبت به من از خودم آگاهتر هستى ، در درگاه تو به هر گناهى كه كردم و هر بدى كه مرتكب شدم و هر بدى كه انجام دادم اقرار مى نمايم ، پروردگارا، بيامرز و رحم آر، و از تمام آنچه مى دانى درگذر، كه تو سرافرازترين [بزرگترين ] و بزرگوارترين هستى .
بعد بپا خاست و داخل طواف شد، و ما نيز به خاطر قيام او ايستاديم ، فردا نيز در همان وقت بازگشت و باز ما به خاطر روى آمدن او به سوى ما مانند گذشته بپا خاستيم ، و او در وسط مجلس نشست و به راست و چپ نظر افكند و فرمود: علىّ بن الحسين ،(عليهماالسلام ) سرور عبادت كنندگان پيوسته در سجده اش در همين جا - و با دست به حِجْرِ اسماعيل زير ناودان اشاره فرمود - مى فرمودند:
بَيْدُكَ بِفِنآئِكَ، مِسْكينُكَ بِفِنآئِكَ، فَقيرُكَ بِفِنآئِكَ، [سآئِلُكَ بِفِنآئِكَ]، يَسْاءَلُكَ مالا يَقْدِرُ عَلَيْهِ غَيْرُكَ.
- بنده كوچك تو در آستانه توست ، مسكين و بيچاره ات در درگاه توست ، نيازمند به تو در درگاه توست ، [سائل تو در آستانه توست ]، و از تو آنچه را كه غيرِ تو بر آن قادر نيست ، درخواست مى نمايد.
سپس به راست و چپ نظر انداخت و از ميان ما به محمّد بن قاسم نگريست و فرمود: اى محمّد بن قاسم ، ان شاء اللّه تو بر عقيده خوبى هستى ، و محمّد بن قاسم به اين امر [يعنى تشيّع و ولايت ائمّه (عليهم السلام )] اعتقاد داشت .
بعد بپا خاست و داخل طواف شد و هيچ كدام از ما نبود كه دعايى را كه ذكر كرده بود به ياد نداشته باشيم ، ولى همگى از يادمان رفت كه اين امر را به ياد يكديگر آورديم تا اينكه در آخر آن روز ابوعلى محمودى گفت : اى قوم ، آيا اين شخص را مى شناسيد، به خدا سوگند، اين صاحب زمان شماست ، گفتيم : اى اباعلى ، چگونه دانستى ؟
وى گفت كه مدّت هفت سال به درگاه پروردگارش دعا مى نموده و درخواست مى كرده كه صاحب الزمان را به او نشان دهد.
و نيز گفت : عصر روز عرفه با دوستان گردِ هم بوديم ، ناگهان درست همان مرد را ديدم كه دعايى را كه من نيز حفظ بودم ، مى خواند، از او پرسيدم : كيستى ؟ فرمود: از مردم . گفتم : از كدامين مردم ؟ فرمود: از عرب . عرض كردم : از كدام عرب ؟ فرمود: از برترين آنها. عرض كردم : آنان كيانند؟ فرمود: بنى هاشم . عرض كردم : از كدام بنى هاشم ؟ فرمود: از بلندمرتبه ترين و ناب ترين آنها، عرض كردم : از چه كسى ؟ فرمود: از كسى كه سرهاى كافران را مى شكافت ، و نيازمندان را اطعام مى نمود، و در حالى كه مردم در خواب بودند شبها به نماز مشغول مى شد. دانستم كه علوىّ است و به همين خاطر او را دوست داشتم . سپس او را از پيش رُويم گم كردم ، و ندانستم كه چگونه رفت . از مردمى كه گرداگردِ او بودند پرسيدم : آيا اين علوىّ را مى شناسيد؟ گفتند: بله ، هر سال با ما پياده حجّ بجا مى آورد. از روى تعجّب ، به خود گفتم : سبحان اللّه ، به خدا سوگند، كه من اَثَر و ردِّپاى شخصى را نمى بينم . تا اينكه غمگين و اندوهگين بر فراقش به سوى مُزْدَلِفه روانه شدم ، و آن شب را خوابيدم ، ناگهان رسول خدا (ص ) را ديدم . به من فرمود: اى احمد، كسى را كه مى خواستى ديدى ؟ عرض كردم : اى آقاى من ، چه كسى را؟ فرمود: كسى را كه عصر و شام گذشته ديدى ، صاحب زمان تو بود.
وقتى ما اين جريان را از وى شنيديم ، او را سرزنش كرديم كه چرا ما را آگاه ننمودى ، وى گفت : اين امر را زمانى كه به ما بازگو كرد فراموش نموده بود.
توضيح يك نكته از حديث گذشته
درباره اين سخن در حديث گذشته كه : حضرت دو لنگِ ناصح داشت از بعضى از اهل حجاز پرسيديم . وى گفت : لباسهايى از يَمَن آورده مى شود كه بدان ناصِح گفته مى شود، و آنها را گاهى سفيد و گاهى رنگارنگ درست مى كنند. و صاحب كتاب اءّلصِّحاحُ فِى اللُّغَة گفته كه ناصح بانون والف ، وصاد وحاء بدون نقطه يعنى خالص .⁽²⁰³⁾
دعا براى جبران غفلتها و گناهان قلبى در نماز
25 - از ديگر تعقيبات مهمّ بعد از فراعت از نمازها، جهت تلافى و جبران غفلتها و گناهان قلبى كه در نماز حاصل مى شود، خواندن دعايى است كه در كتاب احمد بن عبداللّه بن خانبه آمده ، هم او كه جدّ سعيدم ابوجعفر طوسى در كتاب الفهرست ذكر كرده كه از اصحاب مورد اعتماد ماست ، و عمل به دعاهايى كه كتابش متضمّن آن است ، روايت شده است ⁽²⁰⁴⁾.
سعيد بن عبداللّه اشعرى مى گويد: احمد بن عبداللّه بن خانبه كتابش را بر مولايمان ابى محمّد حسن بن علىّ بن محمّد عسكرى (ع ) عرضه كرد، و حضرتش آن را قرائت نمود، و فرمود: صحيح است و بدان عمل كنيد.
احمد بن خانبه در كتابى كه بدان اشاره شد و در زمينه دعا و مناجات است ، گفته است : نمازگزار بعد از فراغت از نماز بگويد:
اءَللّهُمَّ، لَكَ صَلَّيْتُ، وَ إِيّاكَ دَعَوْتُ، وَ فى صَلاتى وَ دُعآئى ما عَلِمْتَ مِنَ النُّقْصانِ وَ الْعَجَلَةِ وَ السَّهْوِ وَالْغَفْلَةِ وَالْكَسَلِ وَالْفَتْرَةِ وَالنِّسْيانِ وَالمُدافَعَةِ وَالرِّيآءِ وَالسُّمْعَةِ وَ الرَّيْبِ وَ الْفِكْرِ [يا: اءَلْفِكْرَةِ] وَ الشَّكِّ وَالْمَشْغَلَةِ [وَ الشَّنيعَةِ] وَاللَّحْظَةِ الْمُلْهِيَةِ عَنْ إِقامَةِ فَرآئِضِكَ، فَصَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَاجْعَلْ مَكانَ نُقْصانِها تَماماً، وَ عَجَلتى تَثْبيتاًوَ تَمَكُّناً، وَ سَهْوى تَيَقُّظاً، وَ غَفْلَتى تَذَكُّراً، وَ كَسَلى نَشاطاً، وَ فُتُورى قُوَّةً، وَ نِسْيانى مُحافَظَةً، وَ مُدافَعَتى مُواظَبَةً، وَ رِيآئى إِخْلاصاً، وَ سُمْعَتى تَسَتُّراً، وَ رَيْبى بَياناً، وَ فِكْرى خُشُوعاً، وَ شَكّى يَقيناً، وَ تَشاغُلى فَراغاً، وَلَحاظى خُشُوعاً، فِإِنّى لَكَ صَلَّيْتُ، وَإِيّاكَ دَعَوْتُ، وَ وَجْهَكَ اءَرَدْتُ، وَإِلَيْكَ تَوَجَّهْتُ، وَ بِكَ آمَنْتُ، وَ عَلَيْكَ تَوَكَّلْتُ، وَ ما عِنْدَكَ طَلَبْتُ، فَصَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَاجْعَلْ لى فى صَلاتى و دُعآئى رَحْمَةً وَ بَرَكَةً تُكَفِّرُ بِها سَيِّئآتى ، وَ تُضاعِفُ بِها حَسَناتى ، وَ تَرْفَعُ بِها دَرَجَتى ، وَ تُكْرِمُ بِها مَقامى ، وَ تُبَيِّضُ بِها وَجْهى ، وَ تَحُطُّ بِها وِزْرى ، وَاجْعَلْ ما عِنْدَكَ خَيْراً لى مِمّا يَنْقَطِعُ عَنّى .
اءَلْحَمْدُللّهِِ الَّذى قَضى عَنّى صَلاتى إِنَّ الصَّلاةَ كانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنينَ كِتاباً مَوْقُوتاً ⁽²⁰⁵⁾ يا اءَرْحَمَ الرّاحِمينَ، اءَلْحَمْدُللّهِِ الَّذى هَدانا لِهذا، وَ ما كُنّا لِنَهْتَدِىَ لَوْلا اءَنْ هَدانَا اللّهُ، اءَلْحَمْدُللّهِِ الَّذى اءَكْرَمَ وَجْهى عَنِ السُّجُودِ إِلاّ لَهُ، اءَللّهُمَّ، كَما اءَكْرَمْتَ وَجْهى عَنِ السُّجُودِ إِلاّ لَكَ، فَصَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ صُنْهُ عَنِ الْمَسْاءَلَةِ إِلاّ مِنْكَ [يا: لَكَ]، اءَللّهُمَّ، صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ تَقَبَّلْها مِنّى بَاءَحْسَنِ قَبُولِكَ، وَلا تُؤ اخِذْنى بِنُقْضانِها. وَ ما سَهى عَنْهُ قَلْبى مِنْها فَتَمِّمْهُ لى بِرَحْمَتِكَ يا اءَرْحَمَ الرّاحِمينَ.
اءَللّهُمَّ، فَصَلِّ [يا: صَلِّ] عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، اُولِى الاَْمْرِ الَّذينَ اءَمَرْتَ بِطاعَتِهِمْ، وَ اُولِى الاَْرْحامِ الَّذينَ اءَمَرْتَ بِصِلَتِهِمْ، وَ ذَوِى الْقُرْبَى الَّذينَ اءَمَرْتَ بِمَوَدَّتِهِمْ، وَ اءَهْلِ الذِّكْرِ الَّذينَ اءَمَرْتَ بِمَسْاءَلَتِهِمْ، وَ الْمَوالِى الَّذينَ اءَمَرْتَ بِمُوالاتِهِمْ وَ مَعْرِفَةِ حَقِّهِمْ، وَ اءَهْلِ الْبَيْتِ الَّذينَ اءَذْهَبْتَ عَنْهُمُ الرِّجْسَ، وَ طَهَّرْتَهُمْ تَطْهيراً، اءَللّهُمَّ، صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَاجْعَلْ ثَوابَ صَلاتى وَ ثَوابَ مَنْطِقى وَ ثَوابَ مَجْلسى رِضاكَ وَ الْجَنَّةَ، وَاجْعَلْ ذلِكَ كُلَّهُ خالِصاً مُخْلِصاً يُوافِقُ [يا: يُوافى ] مِنْكَ رَحْمَةً وَإِجابَةً، وَافْعَلْ فى جَميعِ ما سَاءَلْتُكَ مِنْ خَيْرٍ، وَ زِدْنى مِنْ فَضْلِكَ، إِنّى إِلَيْكَ مِنَ الرّاغِبينَ، يا اءَرْحَمَ الرّاحِمينَ، يا ذَا الْمَنِّ الَّتى لا يَنْقَطِعُ اءَبَداً، يا كَريمُ يا كَريمُ يا كَريمُ، صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَاجْعَلْنى مِمَّنْ آمَنَ بِكَ فَهَدَيْتَهُ، وَ تَوَكَّلَ عَلَيْكَ فَكَفَيْتَهُ، وَ سَاءَلَكَ فَاءَعْطَيْتَهُ، وَ رَغِبَ إِلَيْكَ فَاءَرْضَيْتَهُ، وَ اءَخْلَصَ لَكَ فَاءَنْجَيْتَهُ، اءَللّهُمَّ، صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ اءَحْلِلْنا دارَ الْمُقامَةِ مِنْ فَضْلِكَ، لا يَمَسُّنا فيها نَصَبٌ، وَ لا يَمَسُّنا فيها لُغُوبٌ.
اءَللّهُمَّ، إِنّى اءَسْاءَلُكَ مَسْاءَلَةَ الذَّليلِ الْفَقيرِ [يا: الْفَقيرِ الذَّليلِ]، اءَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اءَنْ تَغْفِرَلى جَميعَ ذُنُوبى ، وَ تَقْلِبَنى بِقَضآءِ جَميعَ حَوائِجى إِلَيْكَ، إِنَّكَ عَلى كُلِّ شَىْءٍ قَديرٌ، اءَللّهُمَّ، ما قَصُرَتْ عَنْهُ مَسْاءَلَتى وَ عَجَزَتْ مِنْهُ قُوَّتى وَ لَمْ تَبْلُغْهُ فِطْنَتى مِنْ اءَمْرٍ تَعْلَمُ فيهِ صَلاحَ اءَمْرِ دُنْياىَ وَ آخِرَتى ، فَصَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَافْعَلْهُ بى يا لا إِلهَ إِلاّ اءَنْتَ، بِحَقِّ لا إِلهَ إِلاّاءَنْتَ، بِرَحْمَتِكَ فى عافِيَةٍ، ماشآءَ اللّهُ، وَ لا حَوْلَ وَ لاقُوَّةَ إِلاّ بِاللّهِ.
- خداوندا، تنها براى تو نماز گزاردم ، و فقط تو را خواندم ، و در نماز و دعايم هر چه از كاستى و شتاب و سهو و غفلت و تنبلى و سستى و فراموشى و حواس پرتى و رياء و سمعه و دو دلى و انديشه و شكّ و مشغله [يا: عمل زشت و ناپسند] و سرگرمى و نگاه باز دارنده و سرگرم كننده از برپا داشتن فرايضت مى دانى ، پس بر محمّد و آل محمّد درود فرست و به جاى نقص و كاستى آن تمام و كمال قرار ده ، و عجله و شتابم را استوارى به ثبات و، و سهوم را به هوشيارى ، و غفلتم را به تذكّر و به ياد بودن ، و تنبلى ام را به نشاط و شادابى ، و سستى ام را به نيرومندى ، و فراموشى ام را به حفظ، و حواس پرتى ام را به مواظبت و نگاهدارى ، و و ريايم را به اخلاص ، و سمعه ام را به پوشانيدن [اعمالم از مردم ]، و دو دلى ام را به روشنگرى ، و انديشه ام را به فروتنى ، و شكّم را به يقين ، و مشغول بودنم را به آسودگى ، و نگاه كردنم را به خشوع و خضوع مبدّل گردان . زيرا من تنها براى تو نماز گزاردم ، و فقط تو را خواندم ، و روى [و اسماء و صفات و خشنودى ] تو را اراده نمودم ، و به سوى تو متوجّه شدم ، و به تو ايمان آورده و بر توكّل نمودم ، و آنچه را كه در نزد توست درخواست نمودم ، پس بر محمّد و آل محمّد درود فرست و براى من در نماز و دعايم رحمت و بركتى قرار ده كه بديها و گناهانم را بدان پوشانده ، و كارهاى نيكم را دو چندان گردانده ، و درجه و پايه ام را بالا برده ، و مقام و منزلتم را گرامى ، و رويم را سپيد گردانيده ، و بار گناهانم را بريزى . و آنچه را كه در نزد توست براى من ، از آنچه كه پايان مى پذيرد بهتر گردان .
سپاس خداوندى را كه نمازم را از سوى من ادا نمود براستى كه نماز، نوشته و واجبى با وقت معيّن براى مؤمنان است . اى مهربانترين مهربانها، سپاس خدايى را كه ما را به اين رهنمون شد، و اگر خدا هدايت نمى فرمود، ما نمى توانستيم هدايت پذير گرديم . ستايش خداوندى را كه رويم را از سجده كردن براى غير خود گرامى داشت . خداوندا، چنانكه رويم را از كرنش نمودن براى غير خود گرامى داشته اى ، پس بر محمّد و آل محمّد درود فرست و آن را از مساءلت نمودن از غير خود محفوظ بدار. خدايا، بر محمّد و آل محمّد درود فرست و نمازم را از من با نيكوترين پذيرش بپذير، و مرا به كمبود و كاستى آن مؤاخذه فرما، و آنچه كه دلم از آن سهو نموده به رحمتت كامل گردان . اى مهربانترين مهربانها.
خداوندا، [پس ] بر محمّد و آل محمّد درود فرست ، همان فرمانروايانى كه به پيروى از آنان دستور داده اى ، و خويشاوندانى كه امر به رسيدگى آنان فرموده اى ، و نزديكان [پيامبراكرم صلى الله عليه و آله ] كه به مودّت و مهربانى ايشان فرمان داده اى ، و اهل ذكرى كه دستور به پرسيدن از ايشان داده اى ، و سروران و سرپرستانى كه به موالات و دوستى و شناختن حقّشان دستور داده اى ، و اهل بيتى كه پليدى را از ايشان دور و به گونه ويژه اى پاكيزه شان نمودى . خداوندا، بر محمّد و آل محمّد درود فرست ، و ثواب نمازم و ثواب گفتارم و ثواب نشستنم را خشنودى ات و بهشت قرار ده ، و همه اينها را خالص و پاكيزه و بى آلايش گردان ، به گونه اى كه با رحمت و اجابتى از جانب تو سازگار گردد، و تمام خيراتى را كه از تو درخواست نمودم درباره من انجام ده ، و از فضل خويش افزون گردان ، بى گمان من به سوى تو ميل و رغبت دارم ، اى مهربانترين مهربانها، اى صاحب بخششى كه هرگز بخشش ات بريده نمى گردد، اى صاحب نيكى اى كه هرگز نيكى ات گسسته نمى گردد، اى صاحب نعمتى كه هيچگاه نعمتت به شمار در نمى آيد، اى بزرگوار، اى بزرگوار، اى بزرگوار، بر محمّد و آل محمّد درود فرست و مرا از كسانى كه به تو ايمان آورده ، و در نتيجه هدايشتان نمودى ، و بر تو توكّل نموده و كفايتشان فرمودى ، و از تو درخواست نموده و عطايشان فرمودى ، و به تو گراييد و خشنودشان گردانيدى ، و [اعمال ] خود را براى تو خالص گردانيد و نجاتشان دادى قرار ده ، خداوندا، بر محمّد و آل محمّد درود فرست و به فضل خود ما را در خانه جاودانى اى جاى ده كه هيچ رنجورى و ستوهى به ما در آن نرسد.
خدايا، از تو همانند درخواست شخص - ذليل نيازمند [يا: نيازمند ذليل ] مساءلت دارم كه بر محمّد و آل محمّد درود فرستى ، و تمام گناهانم را بيامرزى ، و با برآورده نمودن همه خواسته هايم برگردانى ، براستى كه تو بر هر چيز توانايى . خداوندا، هر چيزى كه درخواستم از آن كوتاه ، و نيرويم از آن ناتوان گشته ، و هوشيارى و ذهنم به آن نرسيده ، در تمام امورى كه صلاح امر دنيا و آخرتم را در آن مى دانى ، پس بر محمّد و آل محمّد درود فرست - اى خداوندى كه معبودى جز تو نيست ، به حقّ اينكه معبودى جز تو نيست - به رحمتت همراه با عافيت آن را براى من انجام ده ، آنچه خدا خواست همان مى شود، و هيچ دگرگونى و نيرويى نيست جز به خدا.