خربزه
از طـايـف بـراى پـيـغـمـبـر اكـرم (ص ) خـربزه اى هديه آوردند. حضرت آن را گرفت ، بـويـيـد و بـوسـيـد. سـپـس فـرمـود: خـربزه از زينت هاى زمين است . آب آن از رحمت الهى و شيرينى آن از بهشت است .
خربزه پيش از غذا، بدن را مى شويد و مرض را ريشه كن مى كند
پيامبر اكرم (ص )
خربزه مثانه را مى شويد، ادرار را زياد مى كند و سنگ مثانه را آب مى نمايد.
خـربـزه پـيـه زمـين است . و مرض و بدى در آن نيست و ده خاصيت در آن وجود دارد: خوردنى اسـت ، آشـاميدنى است ، ميوه است ، گل است ، شيرينى است ، انسان است ⁽²¹⁾ قاتق است ، ختمى ⁽²²⁾ است ، سبزى است و دو است .
على (ع )
پيغمبر اكرم (ص ) رطب را با خربزه ميل مى فرمود.
امام صادق (ع )
گـوشـت مـيـوه خـربـزه ، مـخصوصا در انواعى كه آبدار است ، اثر ملين دارد، تخم آن نيز داراى اثر ضد كرم است . خربزه را نبايد زياد مصرف كرد، زيرا موجب تخمير در روده مى شود و ايجاد نفخ مى كند كه نتيجه درد در ناحيه معده و روده است .
خـربـزه بـه عـلت داشـتـن مـقـدار زيـادى قـنـد قـابـل جـذب ، بـراى اشـخـاص مـبـتـلا بـه سـل ريـوى و كـم خـونـى بـسـيـار مـفـيـد اسـت . ويـتـامـيـن A مـوجـود در آن ، سـلول هـاى بـدن را تـرمـيـم و تـجـديـد مـى كـنـد و يـكـى از عـوامـل جـوان مـاندن است . خربزه ادرار و عرق و شير را زياد مى كند و هميشه بايد بعد از غـذا مـصـرف شـود، زيـرا در غـيـر ايـن صـورت تـوليـد اسهال و ورم روده مى كند.
در سوختگيهاى گوشت خربزه به صورت له كرده ، يكى از داروهاى مفيد است .
در 100 گرم خربزه موارد زير يافته مى شود:
پروتيد 1 گرم
گلوسيد 9 گرم
ليپيد 2/0 گرم
و مقدار زيادى ويتامين هاى C.B.A كه توليد 34 كالرى حرارت مى كند.
خرفه
خرفه بخوريد. خرفه زيركى مى آورد.
پيغمبر اكرم (ص )
در روى زمـيـن سـبـزيـى بـهـتـر و سودمندتر از خرفه نيست ، در آن سبزى حضرت فاطمه عـليـه السـلام اسـت . بـنـى اميه بواسطه كينه اى كه با ما و دشمنى كه با فاطمه زهرا داشتند، خرفه را (سبزى مردم احمق )مى ناميدند.
امام صادق (ع )
پاى پيغمبر خدا به واسطه ريگهاى سوزان بيابان سوخته بود. آن حضرت پاى خود را روى سـبـزى خـرفـه گـذاشـت ، حـرارت و سـوزش ‍ آن بـر طـرف شـد. از اين جهت پيغمبر درباره آن سبزى دعا كرد و فرمود: چه سبزى پر بركتى است .
امام صادق (ع )
خـرفـه به علت داشتن مقدار زيادى آب (095/0) مدر، تب بر، تصفيه كننده خون و تسكين دهـنـده تـشـنـگـى اسـت . مـصـرف خـام يـا پخته آن كمك زيادى به رفع التهابات دستگاه هاضمه و ادارى مى كند. مصرف خرفه در مواقعى كه برگشت غذا از معده به مرى ، ايجاد سـوزش مـى كـنـد، بـسـيـار مـفـيـد اسـت . ضـمـنـا در مـوارد اختلاط خونى ، سرفه هاى مقاوم بـيـخـوابى و خونروى بين دو قاعدگى ، اثر قاطعى دارد. خرفه سرشار از ويتامين هاى B.C است .
تـاز بـرگـهـاى له شـده خـرفـه ، در رفـع سـوخـتگى ، ميخچه پا، سردردهاى يكطرفه (مـيـگـرن )، ورم چـشـم و غـيـره استفاده مى شود. در وقت خونريزى هاى لثه - كه معمولا در بيمارى اسكوربوت ديده مى شود - جويدن برگ خرفه به آهستگى در بهبودى آن مؤ ثر است .
بـايـد در نـظـر داشـت كـه ايـن گـيـاه سـودمند اگر يك بار در زمينى كشت گردد، نه فقط سـاليـان مـتـمـادى در آن ناحيه بطور خودرو مى رويد، بلكه در بسيارى از نواحى اطراف نيز مى رويد و منتشر مى شود.
خرما
شـيـريـنـى پـيـغـمـبـر اكـرم خـرمـا بـود. اگـر سـر سـفـره اى خـرمـا بـود، اول از خـرمـا ميل مى فرمود. در موقع افطار، چنانچه وقت رطب (خرماى تازه ) بود، با رطب وگرنه با خرما افطار مى كرد.
يـكـى از اصـحـاب مـى گويد: امام زين العابدين (ع ) علاقه داشت كه اشخاص خرما دوست داشته باشند؛ زيرا كه پيغمبر (ص ) خرما دوست داشت .
شـخـصـى مـى گـويـد: خدمت امام محمد باقر (ع ) بوديم ، حضرت دستور داد براى ما خرما آوردنـد. مـا مقدار زيادى از آن خرما خورديم . سپس آن بزرگوار گفت كه پيغمبر خدا (ص ) مى فرمود. من از كسى كه خرما را دوست داشته باشد خوشم مى آيد.
يـكـى از اصـحـاب از امـام بـاقـر (ع ) روايـت مـى كـنـد: آن حـضـرت دربـاره گـفته خداوند متعال
فلينظر ايها از كى طعاما فلياتكم برزق منه ⁽²³⁾
(پس بايد بنگرد چه غذائى پاكيزه تر است ، از آن غذا رزق و روزى براى شما بياورد).
فـرمـود: مـنظور از بهترين و پاكيزه ترين غذاها خرماست كسى كه هفت دانه خرماى (عجوه )⁽²⁴⁾ هنگام خواب بخورد، كرمهاى شكم او كشته مى شوند.
امام صادق (ع )
بهترين نوع خرما (برنى )⁽²⁵⁾ است كه مرض را از بين مى برد و مرض در آن نيست . خستگى را برطرف مى كند و بلغم را نابود مى نمايد.
امام صادق (ع )
خرما يكى از مواد غذايى است كه از زمان هاى بسيار قديم در اغلب نقاط زمين ، جزو مايحتاج روزانـه بـوده و مـصـرف زيـاد داشـتـه اسـت ، زيـرا غـذايـى كامل ، طبيعى و مطبوع است كه بسيار سهل الهضم و مفيد مى باشد.
خـرمـا حاوى مقدار زيادى قند است . ايرانيان و اعراب آن را از نعم بزرگ مى شمارند. خرما ميوه اى شيرين و خوش طعم است كه داراى ويتامينهاى
C .E و به مقدار بسيار جزئى حاوى ويتامينهاى ديگر است . خرماداراى گوگرد، فسفرر، كـلسـيـم ، مـنيزيم و مقدار زيادى آهن است . خوردن آن با ماست بسيار مفيد و مغذى است . خرما نرم كننده سينه و ضد كم خونى نيز هست .
در هر 100 گرم خرما مواد زير يافت مى شود:
پروتيد 9/2 گرم
گلوسيد 60 گرم
ليپيد 4/0 گرم
آب 34 گرم
مواد معدنى 3/3 گرم
خيار
پيغمبر اكرم (ص ) خيار را با نمك ميل مى فرمود.
امام صادق (ع )
پيغمبر اكرم (ص ) رطب را با خيار مى خوردند ⁽²⁶⁾
خيار علاوه بر آن كه به صورت خام خورده مى شود، در پزشكى نيز داراى مصارفى است . با ساييدن دانه خيار در مقدار كمى آب ، محلولى تهيه شود كه داراى اثر آرام كننده است . با آب خيار نوعى پماد مسكن خارش تهيه مى شود كه اگر بر روى بدن ماليده شود. در رفـع خـارش و تـحـريـكـات جـلدى بـسـيـار مـؤ ثـر اسـت . مـخـلوط آب خـيـار بـا مـوم و عـسـل ، در لطافت پوست بدن و رفع جوش و زيبا نمودن پوست اثر فراوان دارد. مصرف زيـاد خـيـار، ايجاد ناراحتى مى كند، مخصوصا در اشخاصى كه داراى معده اى ضعيف هستند. حـتـى المـقـدور بايد خيار را بانمك خورد، زيرا نمك دفع آب فراوان موجود در خيار، آسان مى كند و ناراحتى معده را كاهش مى دهد. خيارادراررازيان و تبهاى صفراوى ويرقان را درمان مى كند.
در 100 گرم خيار مواد زير موجود است :
پروتيد 2 گرم
گلوسيد 4 گرم
ليپيد 4/0 گرم
آب 90 گرم
و نيز ويتامينهاى A.B.C و 10 نوع ماده معدنى ديگر
ذرت
يكى از اصحاب مى گويد: با امام موسى كاظم (ع ) حليمى كه از ذرت درست شده بود، خـوردم و آن حـضـرت فـرمـود: ايـن غذايى است كه سنگينى و ضررى در آن نيست و من از آن خوشم مى آيد، از اين جهت دستور دادم كه آن را براى من درست كنند، و اگر اين غذا با شير باشد، سودمندتر و لينت آن در معده بيشتر است .
شـخـصـى مـى گـويـد: من در مدينه مريض شدم و اسهال گرفتم . امام صادق (ع ) را مطلع سـاخـتـم . حضرت امر فرمود كه قاووت ذرت تهيه كنم و با آب زيره بخورم . اين كار را كردم اسهال قطع و حالم خوب شد.
آرد ذرت داراى مـصـارف مـخـتـلف اسـت ، و بـعـلت فـراوانـى مـواد چـربى آن براى تغذيه مـسـلوليـن بـسـيـار مـفـيـد اسـت . از جوانه ذرت روغنى بدست مى آيد كه در رفع اگر ما و بـيـمـاريـهـاى جـلدى مـخـتـلف اطفال ، داراى اثر قاطعى است ، مشروط بر آن كه مدت چندين سال بطور مداوم استعمال گردد.
كـاكـل ذرت مـدر است و نه تنها مجارى ادرار را تحريك نمى كند، بلكه ناراحتيهاى مربوط بـه آن را نـير تسكين مى دهد؛ به همين جهت براى مبتلايان به سنگ مثانه ، التهاب ، درد و ورم مثانه ، نزله مثانه ، آلبومينورى و نقرس مفيد است .
كـاكـل ذرت ادرار روزانـه را بـه مـقـدار زيـادى افـزايش مى دهد و از جمله مدرهايى است كه رسـوبـات ادرارى را از هـر نـوع كـه بـاشـد، دفـع مـى كـنـد. بـنابراين يكى از بهترين مدرهايى است كه تاكنون شناخته شده است .
در 100 گرم ذرت مواد زير يافته مى شود:
پروتيد 10 گرم
گلوسيد 70 گرم
ليپيد 2 گرم
و مـقدارى سلولز، فسفر، كلسيم و ويتامين B كه اين مقدار توليد 340 كالرى حرارت مى كند.
روغن
اميرالمؤ منين على (ع ) فرمود: روغن گاو شفاست .
امام صادق (ع )
امـيـرالمـؤ منين على (ع ) فرمود: روغن دواست و روغن تابستان بهتر از روغن زمستان است ، و هيچ خوراكى بخوبى روغن در شكم وارد نشده است .
امام صادق (ع )
روغن قاتق خوبى است
امام صادق (ع )
كسى كه به پنجاه سالگى رسيد، در شب هنگام خواب نبايد در شكمش روغن باشد.
امام صادق (ع )
يـكـى از اصـحـاب مـى گـويـد: خـدمـت امـام صـادق بـودم ، پـيـر مـردى از اهـل عـراق نـزد آن حـضـرت آمـد. حـضرت به او فرمود: چرا سخن گفتن تو غير عادى است ؟ پـيـرمـرد عرض كرد دندان هاى پيشين من افتاده و در تكلم من نقصى وارد شده است . حضرت صـادق بـه او فـرمـود: مـنـهـم هـمـيـنـطور، بعضى از دندان هايم افتاده است ، تا جايى كه شـيـطـان مـرا وسـوسـه مـى كـند و به من مى گويد اگر بقيه دندان هاى تو بيفتد با چه چيزى غذا مى خورى ؟ و من مى گويم لا حول و لا قوة الا بالله
(نيست قدرت و قوه اى جز بوسيله خداوند).
سـپـس امـام فرمود: تريد بخور كه غذايى خوب و بى ضرر است و از روغن اجتناب كن كه با مزاج پيرمرد سازگار نيست .
روغنها موادى هستند جامع يا مايع ، به رنگ مايل به زرد كه داراى حالت دهنى مخصوص ، و اغـلب بـى مـزه هستند. روغنها را به دو دسته گياهى و حيوانى تقسيم مى كنند. بايد دانست كـه يـك گـرم گـلوسـيـد 5/9 كـالرى ، و يـك گرم ليپيدو يا پروتيد، 4 كالرى حرارت توليد مى كند. حداكثر مواد چربى كه بايد در 24 ساعت مصرف شود، 70 گرم است و هر چه از اين مقدار كمتر باشد، بهتر است . دانشمندان امروزه معتقدند كه بهتر است كالرى لازم از مواد پروتيدى تاءمين گردد، زيرا مازاد آنها در بدن ، به مصرف سازندگى مى رسد، ولى زيادى چربى اگر در بدن توليد بيمارى تصلب شرائين (آرتريواسكلروز) نكند، دفع مى شود.
هر چه سن بالاتر مى رود، مصرف چربى بايد كمتر شود، و براى اشخاص مسن ، حداكثر 40 گـرم چـربـى در 24 سـاعـت كـافـى اسـت كـه ايـن مـقـدار از مـصـرف غـذاهـايـى از قـبـيـل گـوشت ، پنير، ماهى شير، بادام و ساير مواد چربى دار تاءمين مى شود. عده اى از متخصصان مواد غذايى معتقدند كه روغنهاى نباتى به علت داشتن اسيدهاى چرب اشباع شده ، قـابـليـت جـذب نـدارنـد و بـراى اشـخـاص مـسـن روغـنـهـاى حـيـوانـى كـه داراى چـربـى قابل جذب هستند برترى دارند.
روغن زيتون
روغـن زيـتـون بـخـوريـد، زيـرا روغـن زيـتـون صـفـرا و سـوداى بـدن را مـتـعـادل مى كند بلغم را از بين مى برد. اعصاب را قوى و انسان را خوش اخلاق و نيك نقس مى كند، و غم و اندوه را برطرف مى نمايد.
پيغمبر اكرم (ص )
پـيـغـمـبـر اكـرم (ص ) فـرمود: روغن زيتون بخوريد، و با آن بدن را چرب كنيد، زيرا از شجره مباركه (درخت مبارك ) است .
امام صادق (ع )
على (ع ) فرمود: با روغن زيتون بدن خود را چرب كنيد و آن را قاتق خود قرار دهيد، زيرا آن ، روغـن نـيـكـان و قـاتـق بـرگـزيـدگـان اسـت . طهارت و بركت آن بسيار است و در هر حال مايع مباركى است .
امام صادق (ع )
يـكـى از اصـحاب مى گويد: بعد از نماز عشا خدمت امام صادق (ع ) رفتم . آن حضرت شام مـيل مى فرمود: غذايى كه براى حضرت آورده بودند عبارت بود از: سركه ، روغن زيتون و گـوشـت . آن بـزرگـوار گـوشـت را بـه مـن داد و خـود از سـر كـه و روغـن زيـتـون مـيـل كـرد. خـدمـت آن امـام عـرض كـردم چـرا تـنـهـا سـر كـه و روغـن زيـتـون مـيـل مى كنيد و از گوشت نمى خوريد؟ حضرت فرمود: سر كه و روغن زيتون ، خوراك ما و پيغمبران است .
روغـن زيـتـون عـلاوه بر مصارف جارى ، اثر نرم كننده ، ملين و صفرا بر دارد، و از آن در رفـع سنگ هاى صفر اوى ، رفع يبوستهاى مزمن ، قولنج هاى ناشى از نفريت استفاده مى شـود. در مـسموميت هاى حاصل از سرب نيز به كار مى رود؛ بنابراين كارگران چاپخانه هـا كـه بـا حـروف سربى كار مى كنند، بايد حتما آن را جزو غذاى روزانه خود قرار دهند. روغن زيتون در رفع سرفه هاى خشك ، همراه با حالات تحريكى و انسداد روده مؤ ثر است .
روغـن زيـتـون در اسـتـعـمـال خـارجـى ، آرام و خنك كننده پوست بدن ، به خصوص در موارد آفتاب زدگى است . در رفع مسموميت هاى ناشى از گزش مار و حشرات نيز اثراتى نيكو دارد.
در بـرخـى مـوارد روغـن زيـتـون بـه عـلت بـاقـى مـى مـانـد در داخل روده ها، تند مى شود و به علت تحريك ، باعث استفراغ مى شود؛ مى شود؛ بنابراين خيلى بهتر است كه آن را مخلوط با آب ليمو يا سركه مصرف كرد.
ريحان
على (ع ) فرمود: پيغمبر خدا (ص ) از ميان سبزى ها از ريحان خوشش مى آمد.
امام صادق (ع )
ريحان سبزى پيغمبران است ، و بدانيد كه هشت خاصيت در آن موجود است : غذا را گوارا مى كـنـد، مـنفذها را باز مى نمايد؛ دهان و آروغ را خوشبو مى كند؛ اشتها به غذا را افزايش مى دهد؛ مرض را از بين مى برد؛ از بيمارى جذام شخص را ايمن مى كند؛ و بالاخره موقعى كه در شكم آدمى قرار گرفت ، همه امراض را ريشه كن مى سازد.
امام صادق (ع )
يكى از اصحاب كه در خدمت امام موسى كاظم (ع ) سر سفره حاضر بوده است : مى گويد، آن حـضـرت ريحان طلبيد و فرمود: دوست دارم كه در ابتداى غذا خوردن ، ريحان بخورم ، زيـرا در آن صورت هيچگونه ترسى از مرض ندارم ؛ و موقعى كه از غذا دست كشيد، باز ريـحـان طـلبـيـد و از آن مـيـل فـرمـود، و ديـدم كـه آن حـضـرت سـفـره را جـسـت و جـو كرد و بـرگـهـايـى را كـه از ريـحان باقى مانده بود بخورد و به من مرحمت فرمود و گفت : در پـايـان غـذا ريـحـان بـخـور، زيـرا غذايى را كه خورده اى گوارا مى كند، و براى خوراك بعدى اشتها مى آورد. سنگينى غذا را از بين مى برد و دهان را خوشبو مى كند.
ريحان مرض سل را از بين مى برد، و اگر در آغاز غذا خوردن ، ريحان بخورم ، باكى از غذاى بعد از آن ندارم ، زيرا مى دانم كه ضررى به من نمى رساند.
امام موسى كاظم (ع )
برگ ريحان براى معطر ساختن غذاها به كار مى رود.دم كرده آن ضد تشنج ، نيرو دهنده ، مـقـوى مـعـده و مـدر اسـت . مـصـرف آن در سـردردهاى يكطرفه (ميگرن ) سردردهاى عصبى ، تـقـويـت عـمـل دسـتـگـاه هـاضـمـه ، از بـيـن بـردن نـفـخ ، سـرگـيـجـه ، دل پـيـچـه ها، سرفه ، آنژين و سياه سرفه بسيار مفيد است . ريحان در افزايش ترشح شير زنان شيرده ، اثر نيكويى دارد.
دانـه ريـحـان بـه عـلت داشـتـن لعـاب فـراوان ، نـرم كـننده است ، و در رفع و رم كليه و تـرشـحات زنانگى و التهابات نزله اى دستگاه مجارى ادرار مصرف مى شود. چكاندن 5 تـا 6 قـطـره اسـانـس ريـحـان بـر روى يك حبه قند، اثر قاطعى در رفع تشنجات معده و سردردهاى ناشى از ضعف عمل دستگاه هاضمه دارد.
زيتون
از جـمـله وصـايـاى حـضرت آدم به فرزندش هبة الله اين بود كه زيتون بخور، زيرا زيتون از شجره مباركه (درخت مبارك ) است .
امام موسى كاظم (ع )
يكى از اصحاب خدمت امام صادق (ع ) عرض كرد: مى گويند زيتون نفخ را تحريك مى كند. حضرت فرمود: زيتون نفخ را برطرف مى كند. زيتون آب مرد (نطفه ) را افزايش مى دهد.
بـرگ زيتون براى پايين آوردن فشار خون مفيد است . براى تهيه جوشانده آن بايد 20 گرم زيتون را در 300 گرم آب جوشاند تا وزن آن به 200 گرم كاهش يابد، و بعد از صاف كردن ، با قند مصرف كرد.
در 100 گرم زيتون مواد زير يافته مى شود:
پروتيد 67/0 گرم
سلولز 81/1 گرم
ليپيد 03/14 گرم
آب 3/73 گرم
مواد معدنى 37/0 گرم
و نيز ويتامين هاى A.C.D كه اين مقدار توليد 224 كالرى حرارت مى كند.
سبزى خوردن
هر چيزى را زينتى است ، زينت سفره ، سبزى است .
امام صادق (ع )
يـكـى از اصـحـاب مـى گـويـد: يـك روز حضرت رضا (ع ) مرا نزد خود خواند و براى غذا خـوردن مـرا نگهداشت . موقعى كه فره آوردند، سبزى در سفره نبود. حضرت از غذا خوردن خـوددارى كـرد و بـه خـدمـتـكار فرمود: مگر نمى دانى كه من از سفره اى كه سبزيى در آن نـبـاشـد غـذا نـمى خورم ! سبزى بياور. آن مرد صحابى مى گويد: خدمتكار رفت و سبزى آورد و روى سفره گذاشت . آنگاه حضرت رضا شروع كرد به غذا خوردن .
امـام صـادق (ع ) به يكى از اصحاب فرمود: مگر نمى دانى كه ره وقت طبق غذا و افطارى بـراى حـضرت اميرالمؤ منين على (ع ) مى آوردند، روى آن سبزى بود ! آن صحابى عرض كـرد: فـدايـت شـوم ، بـراى چـه ؟ حـضـرت صـادق (ع ) فـرمـود: چـون دل هـاى مـؤ مـنـان سـبـز اسـت (سـر سـبـز و خـرمـا بـه حـكـمـتـهـا و مـعـارف ) و بـه سـبـزى مـايـل اسـت . سـبـزى خـوردن كـه تقريبا در سفره بيشتر ايرانى ها وجود دارد، در شهرهاى مـخـتـلف ، از چـنـديـن سـبـزى مـتـفـاوت تـشـكـيـل شـده اسـت . كـه بـه هـر حـال داراى خـاصـيـتـى كلى است ، و آن اين كه به علت داشتن سلولز، در واقع مانند جارو، مواد انباشته شده در روده ها را پاك مى كند، و به اين ترتيب ، اثر شيره دستگاه ها ضمه ، روى مـواد غذايى به سادگى انجام مى گيرد، و هضم غذا آسان مى شود؛ گذشته از اين اثـر مـشـتـرك هـر يـك از سـبزيها، داراى خاصيت اختصاص است كه خود به تغذيه بهتر و سالمتر كمتر مى كند.
در استفاده از سبزى خام آنچه كه خيلى مهم است ، شست و شو و تميز كردن دقيق سبزى است ، زيـرا سـبـزى خام مخفيگاه بسيار مساعدى براى انواع ميكربهاست ، و اگر بنا باشد كه در ايـن زمـيـنه سهل انگارى شود، بهتر است كه از خوردن سبزى خام خوددارى گردد و به قول معروف (عطايش را به لقايش بخشيد).
سركه
بهترين قاتق ها نزد پيغمبر اكرم (ص ) سركه بود.
امام صادق (ع )
سركه قدرت تفكر را فزايش مى دهد.
امام صادق (ع )
عـلى (ع ) فـرمـود: سـركـه سـودارا مـى شـكـنـد و صـفـرا را خـامـوش مـى كـنـد و دل را زنده نگاه مى دارد.
امام صادق (ع )
يـكـى از اصـحـاب مى گويد: مردى خدمت حضرت رضا (ع ) در خراسان بود. سينى غذايى كـه در آن سـركه ميل فرمودند. آن مرد گفت : فدايت شوم ، به ما امر فرموده ايد كه نخست نمك بخوريم . آن حضرت فرمود: (اين مانند اين ) يعنى سركه مانند نمك است . سركه ذهن را محكم و عقل را زياد مى كند.
پـيـغـمـبـر خـدا بـه خـانـه ام سلمه همسر خود رفت . ام سلمه گرده نانى نزد حضرت آورد. پـيـغـمبر به او فرمود: آيا خورشتى در خانه نيست ؟ ام سلمه گفت : نه ، جز سركه چيزى حاضر نيست . آن بزرگوار فرمود: سركه خوب خورشى است ، خانه اى كه در آن سركه باشد هيچوقت خالى از طعام نخواهد شد.
در خـوردن سركه شيره ، مواظبت كن ، زيرا سركه شيره جانورانى را كه در شكم تست مى كشد.
امام صادق (ع )
امـيـرالمـؤ مـنين على (ع ) از لحاظ غذا خوردن شبيه ترين مردم به پيغمبر اكرم (ص ) بود، زيرا خون ، نان سركه و روغن زيتون مى خورد و به مردم نان و گوشت مى خورانيد.
امام صادق (ع )
عـبـدالا على مى گويد: من با امام صادق (ع ) غذا مى خوردم . حضرت به كنيز فرمود: غذاى معروف مرا بياور. كنيز كاسه اى براى آن حضرت آورد كه در آن سركه روغن زيتون بود و منهم از آن خوراك خوردم .
بـهـتـريـن قاتقها نزد پيغمبر اكرم (ص ) سركه و روغن زيتون بود و مى فرمود: سركه قاتق پيغمبران است .
امام صادق (ع )
عـلى (ع ) فـرمـود: خـانـواده اى كـه سـركه و روغن زيتون را قاتق خود قرار دهد، هيچگانه فقير نخواهد شد.
امام صادق (ع )
ابـن بـزيع مى گويد: خدمت امام محمد باقر (ع ) رسيدم و ديدم كه آن بزرگوار سركه و روغن زيتون مى خورد.
سـركـه يـكـى از فـرآورده هـاى مـفـيـد انـگور است كه از تخمير مايعات الكلى ، تحت اثر مخمرى خاص به نام (ميكودرمااستى ) حاصل مى شود. سركه نه تنها طعم مطبوعى به غذاها مى دهد بلكه هضم بسيارى از مواد از جمله گوشت را آسان مى كند.
در استعمال خارجى ، محلولهاى رقيق سركه خارش را تسكين مى دهد و خونريزى هاى كوچك را متوقف مى كند.
سركه مايعى قابض و رفع كننده تشنگى است ، به هضم غذا و تحريك اشتها كمك زيادى مـى كـنـد. سـركـه خـوب دنـدان هـا را كـنـد نـمـى كـنـد و گـلو را نـمـى سـوزانـد. سـركـه قبل از مصرف بايد جوشانده شود تا مخمر ميكودرمااستى آن كشته شود.
سركه بهتر است همراه سالاد مصرف شود، زيرا در اين صورت مؤ ثرتر و اشتها آورتر اسـت . اگـر در خوردن سركه زياده روى نشود، بسيار نافع است ، اما فاقد ويتامين است و توليد انرژى نيز نمى كند.
افـراط در مـصرف سركه توليد سوء هاضمه مى كند، بعلاوه در وقت زكام و بيماريهاى ناشى از ويروس سرماخوردگى نبايد آن را مصرف كرد.
سنجد
پـيـامـبـر اكـرم (ص ) وارد شـد بـر عـلى بن ابيطالب در حالى كه على (ع ) تب داشت . پيامبر به او امر فرمود كه سنجد بخورد.
حضرت رضا (ع )
گـوشـت سـنـجـد، گـوشت ، پوست آن ، پوست و هسته آن ، استخوان را مى روياند و در عين حـال كـليـه هـا را گـرم و مـعده را دباغى مى كند. سنجد از بواسير و بى اختيار آمدن ادرار جلوگيرى مى كند. سنجد ساقها را قوى و عامل بيمارى جذام را از بين مى برد.
بـرگ درخـت سـنـجـد و مـيـوه خـشـك آن قـابـض اسـت ، بـه هـمـيـن جـهـت در درمـان اسـهـال بسيار سودمند است . از گل هاى آن براى معطر ساختن محلولهاى دارويى استفاده مى كنند. اثر تب بر نيز به آن نسبت داده شده است . آردميوه سنجد به علت داشتن مقدار زيادى تا(و قند، در درمان اسهال بكار برده مى شود.
گلهاى سنجد داراى بوى مخصوصى است كه محرك قواى شهوانى است .
سيب
على (ع ) فرمود: سيب بخوريد زيرا سيب معده را دباغى مى كند.
امام صادق (ع )
به بيماران مبتلا به تب ، سيب بخورانيد، زيرا براى آنان چيزى سودمندتر از سيب نيست .
امام صادق (ع )
يـكى از اصحاب مى گويد: وارد شهر مدينه شدم . برادرم سيف همراه من بود. مرض رعاف (خـون آمـدن از بـيـنـى ) در ميان مردم شايع شد، و هر كس كه به اين بيمارى دچار مى شد، پس از دو روز مى مرد. روزى به خانه برگشتم ، ديدم برادرم به خون دماغ شديدى مبتلا شده است . خدمت حضرت امام موسى كاظم (ع ) رفتم . حضرت فرمود: به برادرت سيف سيب بخوران . من نيز چنين كردم و او شفا يافت .
مـفـضـل مى گويد: نزد امام صادق (ع ) صحبت از تب به ميان آمد. حضرت فرمود: ما خانواده اى هستيم كه هنگام بيمارى جز با خوردن سيب ، خود را با چيز ديگرى درمان نمى كنيم .
زيـاد مـى گويد: و با در مكه شايع شد. من در اين باره نامه اى به امام موسى كاظم (ع ) نوشتم و راه درمان را خواستم حضرت در جواب به من نوشت سيب بخوريد.
مردى مى گويد: مفضل مرا خدمت امام صادق (ع ) فرستاد تا هديه اى از طرف او به حضور آن امـام تـقـديـم كـنـم . يـكى از روزهاى گرم تابستان به خانه آن بزرگوار وارد شدم . ديـدم جـلو آن حـضـرت طـبـقى نهاده شده و در آن طبق سيب سبز است . من صبر نكردم و فورا خـدمـت آن حـضـرت عـرض كـردم : قـربـانـت گـردم ، آيـا از ايـن سـيـب سـبـز مـيـل مى كنيد در صورتى كه مردم از آن خوششان نمى آيد؟ حضرت طورى با من سخن گفت كـه گـويـى مـرا مـدتهاست كه مى شناسد، و فرمود: شب گذشته ، تب بر من عارض شد. فرستادم اين سيبهاى سبز را برايم آوردند و خوردم ؛ زيرا سيب سبز، تب را بر طرف مى كند و حرارت را فرو مى نشاند.
سيب ملين ، ضد نزله ، ضد السهال (بواسطه وجود ماده اى به نام تانن ) مدرو آرام كننده اسـت ، و ايـن خـواص بيشتر مربوط به پوست سيب است ؛ بنابراين توصيه مى شود كه حـتـمـا پـس از شـستن كامل سيب ، آن را با پوست ميل كنيد؛ زيرا پوست سيب حاوى ويتامينهاى مـخـتـلف اسـت . سـيـب پـخـته در رفع بى خوابى بسيار مفيد است . سيب خام يا پخته مانع تـشـكـيـل اسـيـد اوريـك در بـدن مـى شود، از اين جهت مصرف آن در درمان روماتيسم ، نقرس تصلب شرائين ، اگر ماهاى مزمن ، چاقى ، بواسير و بيماريهاى پوست بسيار مفيد است . شـيـره شـيـب اثـر بسيار مفيدى در سرماخوردگى ، گرفتگى صدا، سرفه ، بيماريهاى سـيـنـه و حـالات عصبى دارد. بررسيهاى دقيق نشان داده است كه مصرف سيب در بهبود ورم حـاد و مـزمـن روده هـا اثـر مـفـيدى دارد، به همين جهت خوردن سيب خام در موارد ورم حاد روده در اطـفـال ، اسـهـالهـاى خـونى (ديسانترى )، حصبه و شبه حصبه و بالاخره ورم روده بزرگ تـوصـيـه مى شود. امروزه از گرد خشك شده سيب ، غذاى مطبوعى به نام آلپونا به دست مى آورند كه هر 100 گرم آن معادل يك كيلو سيب تازه است .
پوست سيب :
پـوسـت خـشـك شـده سـيـب ، در درمـان ورم مفاصل ، روماتيسم ، نقرس ، و ناراحتيهاى كليوى بـسـيـار مـفـيـد اسـت ، بـنـابـرايـن بـهـتـر اسـت هـمـيـشـه سـيـب بـا پـوسـت ميل شود.
هر 100 گرم سيب توليد 46 كالرى حرارت مى كند و حاوى 10 ميلى گرم فسفر، 5 ميلى گـرم مـنـيزيم ، 3 ميلى گرم كلر، 5 ميلى گرم كلسيم ، تا 2 ميلى گرم سديم ، 3/0 ميلى گرم آهن ، 100 تا 120 ميلى گرم پتاسيم و 12 گرم پروتيد، 10 گرم گلوسيد و 4/0 گرم ليپيد است .
سير
سير بخوريد و خود را با آن معالجه كنيد، زيرا در سير شفاى هفتاد مرض مى باشد.
پيامبر اكرم (ص )
يـكـى از اصـحاب مى گويد: خدمت امام محمد باقر (ع ) رسيدم و از آن حضرت درباره سير سؤ ال كردم . آن بزرگوار فرمود: پيغمبر خدا (ص ) خوردن سير را به سبب بويش نهى مـى كـرد و مـى فـرمود نت كسى كه از اين سبزى بد بو بخورد، نزديك مسجد نيايد، ولى كسى كه سير بخورد و مسجد نيايد اشكالى ندارد.
حـسـن زيـارت مـى گـويـد: اعـمـال حـج را بـجـا آوردم و بـه مـديـنـه رفـتـم . احوال امام باقر (ع ) را پرسيدم . گفتند: در ده منبع است . به آن ده رفتم و خدمت آن حضرت رسيدم . آن بزرگوار فرمود: اى حسن ! اينجا آمده اى ؟ عرض كردم : قربانت گردم ، خوش نـداشـتـم بـه مـديـنـه بيايم و شما را زيارت نكنم . حضرت فرمود من سير خورده بودم و خواستم از مسجد پيامبر خدا دور باشم .
ابـى بـصـيـر مـى گـويـد: از امـام صـادق (ع ) راجـع بـه سـيـر سـؤ ال كردند. حضرت فرمود: خوردن سير تازه و خشك و پخته آن مانعى ندارد و معالجه با آن ، نيز بدون اشكال است ، ولى هر كس سى خورد به مسجد نرود.
عـلاوه بـر آن كـه بـه سـير به صورت خام و يا پخته ، مخلوط در غذاها مصرف مى شود، مـصـارف درمـانـى مـتـعـدد، مـخـصـوصا در طب عوام دارد. براى سير، اثر ضد عفونى كنند، اشتهاآور، ضد كرم و كم كننده فشار خون ذكر شده است .
اثـر ضـد عـفـونـى كـنـنـده سـيـر در بـيـمـاريـهـاى مـخـتـلف ريـوى از قبيل سل ، قانقارياى ريوى و سياه سرفه مورد تاءييد همگان است .
دكـتـر لوكـلر اثـر ضـد كـرم - بـخـصـوص در دفـع آسـكـاريـس اكـسـيـور - بـراى آن قائل است . سير قواى جنسى را تقويت وادار را زياد مى كند و فشار خون را پايين مى آورد. بـا هـمه خواصى كه گفته شد، سير به علت بوى بدش ، مخالفان زياد دارد. براى از بين بردن بوى بد آن ، مى توان آن را با سبزى مصرف كرد. اين اثر سبزى ، به علت داشتن كلروفيل است .
در هر 100 گرم سير مواد زير يافته مى شود:
پروتيد 3 گرم
گلوسيد 12 گرم
ليپيد 2/0 گرم
و نيز مقدارى ويتامينهاى A.C
شكر
موسى پسر بكر مى گويد: بيشتر اوقات امام موسى كاظم (ع ) شكر مى خورد.
مردى از بيماريش نزد امام صادق (ع ) شكايت كرد و گفت : من مردى عليلم . حضرت فرمود: چـرا از (مبارك ) استفاده نمى كنى ؟ آن مرد مى گويد: عرض كردم مبارك چيست ؟ حضرت فرمود: شكر.
مردى از وبا نزد امام صادق (ع ) شكايت برد. حضرت به او فرمود: چرا از يك ماده پاكيزه و مـبـارك غـافلى ؟ آن مرد عرض كرد: پاكيزه و مبارك كدام است ؟ حضرت فرمود: همين شكر سـليـمـانى شما (يعنى شكر تصفيه شده ) است . بعد حضرت صادق (ع ) فرمود: نخستين كسى كه شكر درست كرد، سليمان بن داود بود.
يحيى پسر بشير بنال مى گويد: امام صادق (ع ) به پدر من فرمود: اى بشير ! بيماران خـود را بـا چـه چيزى درمان مى كنى ؟ پدرم عرض ‍ كرد: با همين داروهاى تلخ . آن حضرت فـرمـود: نه ، اين كار را نكنيد، هر وقت يكى از شما مريض شد، شكر سفيد بگيريد، آن را بـكـوبـيد و آب سرد بر آن بريزيد و به مريض بدهيد تا بيا شاميد؛ زيرا آن كسى كه شفا را در تلخى نهاده ، مى تواند آن را در شيرينى هم بوديعت بگذارد.
يكى از اصحاب مى گويد: يكى از افراد خانواده ماتب كرد. اطبا داروى تلخ (غافث )را براى او تجويز كردند. ما آن دارو را به او داديم ولى شفا نيافت . اين مطالب را خدمت امام صـادق (ع ) عـرضـه داشـتـيـم . آن حـضرت فرمود: خداوند شفا را تنها در دواى تلخ قرار نـداده اسـت . مـقـدارى شـكر بگير و در ظرفى بگذار و بر روى آن آب بريز تا آب آن را فـراگـيـرد؛ سـپـس يـك تـكـه آهـن داخـل آن بـگـذار و از اول شـب آن را زير آسمان قرار بده . صبح كه شد شب دوم كه شد، مقدار زيادترى شكر، و شب سوم مقدارى بيشتر به همان ترتيبى كه گفته شد، تهيه كن و صبح به او بده تا بياشامد.
صحابى مذكور مى گوييد: اين كار را كردم و خداوند بيمار ما را شفا داد.
شكرى كه به صورت نبات در آيد، بلغم را از بين مى برد.
امام رضا (ع )
شـكـر بـه عنوان شيرين كننده ، نه تنها در بسيارى از خوراكيها مورد استفاده است ، بلكه در محصولات دارويى نيز اهميت زيادى دارد. به علاوه در رفع مسموميت هاى ناشى از سرب و مس نيز مؤ ثر است .
قـنـد مـعمولى كه از چغندر قند يا نيشكر به دست مى آيد، بواسطه جذب سريع از روده ، سبب تقويت كار عضلات مى شود؛ به علاوه باعث مى گردد كه چربى ها و پروتئين ها در بـدن مـصـرف شـوند و براى اشخاصى كه كارهاى خسته كننده انجام مى دهند فوق العاده لازم است .
بـايـد دانـسـت كـه قـنـد براى آن كه مفيد باشد، بايد كاملا در بدن جذب و مصرف شود و براى اين عمل فرمان هاى مخصوص و انسولين و ويتامين C لازم است .
شلغم
يـكـى از اصـحـاب مـى گـويـد: حـضرت امام موسى كاظم (ع ) فرمود: به خوردن شلغم عادت كنيد، زيرا در هر كس رگ جذام باشد آن را آب مى كند.
شـلغـم بـخـوريـد و مـداومت در خوردن آن داشته باشيد؛ زيرا كسى نيست كه رگ جذام در او نباشد، پس به وسيله خوردن شلغم آن را زائل كنيد ⁽²⁷⁾
امام صادق (ع )
ريـشـه شلغم اثر نرم كنندگى دارد و در رفع سرفه ، سياه سرفه و آسم به صورت جوشانده هاى غليظ، مخلوط با عسل مورد استفاده قرار مى گيرد.
طـرز تـهـيـه شـربـت كه آن كه خلط آور است ، مانند همان طريقه اى است كه در مورد ترب گـفـتـه شـد. رنـده كـرده آن مخلوط با قند يا عسل نيز داراى همين اثر است . جوشانده غليظ شـلغـم به صورت ضماد در تسكين دردهاى مفصلى ، نقرس ، آبسه ها، سرمازدگى و غيره بـه كـار مـى رود. شـلغـم داراى يـك مـاده ضـد مـيـكـربـى قوى است و به همين جهت در درمان سرماخوردگى و بيمارى هاى عفونى تاءثير بسيار زيادى دارد.
شـلغـم حـاوى فـسفر، كلسيم آهن و ويتامين هاى B.C است و باعث افزايش تقواى شهوانى و تقويت عمومى بدن مى گردد.
دانه شلغم داراى روغنى است كه نرم كننده و ملين است و مصرف آن ، از قولنج هاى كبدى و كليوى جلوگيرى مى كند.
شير
پـيغمبر اكرم (ص ) هرگاه چيزى غير از شير مى آشاميد مى گفت : پروردگارا براى ما در ايـن آشـامـيـدنـى بـركـت قـرار ده و بـهـتـر از آن را نـصيب ما فرما، ولى وقتى كه شير آشـامـيـدى ، مـى فرمود: پروردگارا ! براى ما در اين آشاميدنى بركت بگذار و بيشتر از اين نصيب ما فرما.
امام محمد باقر (ع )
مردى به امام صادق (ع ) عرض كرد: من شير خورده ام و به من آزار رسانيده است . حضرت صـادق فـرمـود: شـير هرگز به كسى ضرر نمى رساند، ولى تو با شير چيز ديگرى خـورده اى كـه آن چـيـز بـرايـت ضـرر داشـتـه اسـت و تـو خيال مى كنى كه شير به تو زيان رسانيده است .
پـيـغمبر اكرم (ص ) فرمود: هيچگاه شير در گلوى كسى گير نمى كند و او را ناراحت نمى نـمـايـد؛ زيـرا خداوند متعال فرموده است : لبنا خالصا سائعا للشاربين (شير خالص و گوارا براى كسانى كه آن را مى آشامند).
يـكـى از اصـحاب مى گويد: من خدمت امام صادق (ع ) بودم . شنيدم مردى به آن بزرگوار عـرض كـرد: قـربـانـت گـردم من از نظر جسمى ضعيف و كم طاقتم . حضرت به او فرمود: شير بخور، زيرا گوشت را مى روياند و استخوان را محكم مى كند.
كـسـى كـه آب پـشـت (نـطـفـه ) او تـغـيـيـر كـرد (كـم و غـيـر عـادى شـد)، شـيـر و عسل براى او بسيار سودمند است .
امام موسى كاظم (ع )
ابـوبـصـيـر مـى گـويد: من با امام صادق (ع ) غذا مى خوردم . ابتدا گوشت شتر براى ما آوردنـد. از آن خـورديـم ، بـعـد از ظـرفـى پـر از شـيـر حـاضـر كـردنـد. حـضـرت از آن ميل فرمود و به من فرمود اى ابا محمد ! شير بخور. من از آن چشيدم . حضرت صادق فرمود شير غذايى طبيعى است كه انسان فطرتا از آن مى آشامد، زيرا به هنگام تولد نيز از آن مى خورد.
پيغمبر اكرم (ص ) فرمود: به خوردن شير گاو عادت كنيد، زيرا شير گاو مخلوطى از هر درخت است (عصاره و خاصيت هر گياهى را داراست ).
اميرالمؤ منين (ع ) فرمود: شير گاو دو است .
امام صادق (ع )
شـيـر مـحـصول كامل و بى كم و كاستى است و به هيچ وجه نبايد بعضى از مواد تركيبى شـيرى را كه براى تغذيه بكار برده مى شود بگيرند و يا به آن مواد خارجى اضافه كنند.
شـير غذاى اصلى مبتلايان به بيمارى هاى كليوى ، قلبى ، معدى ، و كبدى است . محسنات شـيـر درواقـع بـه عـلت سـهـولت هـضـم و مـدر بـودن آن اسـت . در عـيـن حـال بـايـد دانـست كه جز در اطفال شيرخوار 8 تا 10 ماهه ، تغذيه منحصر با شير، به هـيـچـگونه درست نيست . هرگاه در انسان بالغ ، رژيم با شير مدت زيادى ادامه پيدا كند، رفـتـه رفـتـه اخـتـلالات مـعـدى و روده اى بـروز مـى كـنـد كـه مـهـمـتـريـن آنـهـا استفراغ ، دل درد، تخمير روده اى ، يبوست و لاغرى است .
عدس
پيغمبر اكرم (ص ) فرمود: عدس بخوريد؛ زيرا عدس دانه مبارك و مقدسى است كه رقت قلب مى آورد و اشك را زياد مى كند، و هفتاد پيغمبر كه آخرين آنها عيسى بن مريم است ، آن را مبارك دانسته اند.
حضرت رضا (ع )
اميرالمؤ منين على (ع ) فرمود: خوردن عدس دل را نازك مى كند و اشك را جاريى مى سازد.
امام صادق (ع )
يـكـى از بـنـى اسـرائيـل از سـنـگـدلى و كـمـى اشـك خـود بـه خـداونـد مـتـعـال شكايت كرد. خداوند به وسيله پيغمبرى براى او وحى فرستاد كه عدس بخور. او نيز چنين كرد. دلش نازك شد و اشكش جارى گرديد.
عـدس داراى مـواد غـذايـى بـا ارزش و كـافـى اسـت ، و بـراى آن كـه به صورت يك غذاى كـامـل در آيـد، احـتـيـاج بـه افـزودن مـواد چـرب بـه آن نـيـسـت . هـضـم عـدس بـه مـراتـب سـهـل تـر از نـخـود اسـت . در عدس فسفر، كلسيم ، آهن و ويتامين هاى A.B.C زياد ديده مى شود.
آرد عدس به صورت ضماد نرم كننده و از بين برنده التهابات سطحى بدن است ، عدس يكى از غذاهاى ضد كم خونى است و شير مادران شيرده را نيز افزايش مى دهد.
بـراى كـسـانـى كـه كـارهـاى فـكـرى زيـاد دارنـد، عـدس غـذايـى سـبـك و در عـيـن حال مطبوع است .
عسل
كـسـى كـه مـى خـواهـد حـافـظـه اش زيـاد شـود، بـايـد عسل بخورد.
پيامبر اكرم (ص )
استعمال بوى خوش ، خوردن عسل ، سوارى و نگاه كردن به سبزه نشاط آور است .
پيامبر اكرم (ص )
كـسـى كـه در هـر مـاه يـك بـار عـسـل بـخـورد، بـه قـصـد شـفـائى كـه قـرآن دربـاره عسل فرموده ، از خطر هفتاد و هفت مرض ، محفوظ مى ماند.
پيامبر اكرم (ص )
سـه چـيـز حـافـظـه را زيـاد مـى كـنـد. قـرائت قـرآن ، خـوردن عسل و جويدن كندر. على (ع )
پيغمبر خدا (ص ) از عسل خوشش مى آمد و آن را دوست مى داشت .
امام صادق (ع )
عـلى (ع ) فـرمـود: عـسـل شـفـاى هـر دردى اسـت . خـداونـد متعال فرموده است :
يخرج من بطونها شراب مختلف الوانه فيه شفاء الناس . ⁽²⁸⁾
از اندرون زنبور عسل مايعى آشاميدنى به رنگهاى مختلف بيرون مى آيد كه شفاى مردم در آن است .
امام صادق (ع )
هيچ چيز براى مردم مانند عسل شفا بخش نيست .
امام صادق (ع )
عسل بلغم را آب مى كند.
امام صادق (ع )
شيره گلها كه به وسيله زنبورهاى عسل مكيده مى شود، پس از جذب در معده آنها تغييراتى مـى كـنـد و مـجـددا بـه دهـان آنـهـا وارد مـى شـود، و بـه نـام عـسـل بـيـرون مـى ريـزد. عـسـل حاوى آب ، گلوكز ولوولز (70 تا 75 درصد)، كمى اسيد فـرميك ، مواد معطر رنگى ، تركيبات مومى ، مواد پروتيدى ، دياستازها و اندكى ساكارز (در صورت تازه بودن ) و مواد معدنى است .
عـسـل بـه عـلت داشـتـن مـقـدار مساوى گلوكز و لوولز باعث توليد انرژى فورى (در اثر سـوخـتـن كـلوكـز) و انـرژى طـولانـى (دراثـر سـوختن لوولز) مى گردد. بچه هاى مريض وضـعـيـت اگـر عـسـل بـخـورنـد بـاعـث افـزايـش وزنـشـان مـى سـود و عـسـل هـمـوگلوبين خونشان را زياد مى كند و بعلاوه بعلت داشتن ويتامين B در رشد و نمو آنها تاءثير زيادى دارد.
عسل كم خونى بيماران را برطرف مى كند و رنگ طبيعى آنها را باز مى كرداند، بعلاوه از تجمع پيشاب نيز جلوگيرى مى كند.
عـسـل حالت ماليخوليايى ، ناراحتيهاى عصبى و بى خوابى ، حالت زكامى ، درد پهلو و سـيـاتيك ، جوشهاى صورت و اگزما سرفه و برونشيت ، ديفترى ، التهاب معده ، روده ، سينه و سرما زدگى را برطرف مى كند. طبق مطالعات جديد پزشكى ، اگر مبتلايان به بـيـمـارى هـاى قـلبـى روزانـه 10 تـا 140 گـرم عسل را به مدت 1 تا 2 ماه ميل كنند، بهبودى محسوسى خواهند يافت .
هـيـچ غـذايـى مانند عسل پاك و ضد عفونى نيست . زيرا در آن هيچ نوع ميكربى نمى تواند زيـسـت كـنـد. چـنـيـن مـعـروف اسـت كه هنگامى كه گور فرعون مصر را درهرم كئو پس مورد تـجـسـس قـرار دادنـد، كـنـار جـسـد مـومـيـاى شـده قـرون ، يـك ظـرف پـر از عـسـل قـرار داشـت كـه بـعـد از چـنـدين هزار سال بدون آن كه فاسد يا خراب شده باشد، شكل طبيعى خود را حفظ كرده بود.
قارچ
امامه يكى از همسران حضرت اميرالمؤ منين (ع ) پس از فاطمه زهرا (ع ) مى گويد: در ماه مـبـارك رمـضـان عـلى (ع ) نزد من آمد. شام براى آن حضرت آوردند. خرما و قارچ نيز با آن بود، زيرا على (ع ) قارچ را خيلى دوست داشت .
پـيـغـمـبـر خـدا (ص ) فرمود: قارچ از روئيدنى هاى بهشت است و آب آن شفاى ناراحتى هاى چشم است .
امام صادق (ع )
قـارچـهـادسـتـه اى از گـيـاهـان هـستند كه ارزش غذايى و دارويى آن ها از مدتها پيش (هزار سـال پـيـش از مـيـلاد مـسيح ) مورد توجه بوده است . اهميت قارچهاى خوراكى ، به علت مواد پروتيدى آنهاست .
قـارچـهـاى خـوراكى داراى عصاره معطر هستند و به همين جهت غذاهايى كه از قارچ تهيه مى شـونـد، بـسـيار لذيذند. قارچها به هر غذايى كه اضافه شوند، به طعم و كيفيت آن مى افزايند.
هـر وقت نسبت به قارچى مشكوك شديد، فورا آن را دور بيندازيد (سمى بودن قارچ ، به علت وجود ماده اى به نام فالوئيدين است ).
طـرز تشخيص قارچهاى خوراكى از سمى به اين نحو است كه قارچهاى خوراكى معمولا در روى پـايـك خود، يك برآمدگى به نام (Voiva) دارند كه قارچهاى سمى معمولا فاقد آن هستند، بعلاوه قارچهاى سمى هميشه داراى بوى زننده و نامطبوع مى باشند.
قـارچ ، حـاوى مـقدار زيادى مواد پروتئينى ، مقدار كمى مواد چربى ، انواع قندها و نمكهاى معدنى مفيد، اسيد فسفريك و ويتامين هاىpp و ب يك و ب دو است .
آرمـاند گوتيه (Gautier Armand) در صد مواد موجود در قارچ را به شرح زير تعيين كرده است :
آب 91 درصد
مواد معدنى 46 درصد
گلوسيد 31/3 درصد
ليپيد 3 درصد
پروتيد 467 درصد
كاسنى
كـسـى كـه شـب بخوابد و در شكم او هفت برگ كاسنى باشد در آن شب از قولنج ايمن خواهد بود
امام صادق (ع )
كـسـى كـه مـى خـواهد آب نطفه و در نتيجه ، فرزندان او افزون شود، بايد كاسنى زياد بخورد.
امام صادق (ع )
كـاسـنـى سـبزى خوبى است . هيچ برگى از كاسنى نيست مگر آن كه قطره اى از قطرات آب بهشت روى آن باشد.
امام صادق (ع )
كـاسـنـى بـخـوريـد، زيـرا كـاسـنى آب نطفه را زياد و فرزندان را نيكو مى كند، و موجب زيادى اولاد ذكور مى گردد.
امام صادق (ع )
شـمـا خـيـال مـى كـنـيـد كـاسـنـى سـرد اسـت ، در صـورتـى كـه چـنـيـن نـيـسـت كـاسـنـى مـعـتـدل اسـت و بـرتـرى آن بـر سـبـزيـهـا مـانـنـد بـرتـرى مـا (اهل بيت ) بر مردم است .
امام صادق (ع )
پـيـغمبر اكرم (ص ) از سبزيها كاسنى ، و على (ع ) ريحان و فاطمه عليهاالسلام خرفه را دوست مى داشت .
امام صادق (ع )
يـكـى از اصحاب مى گويد كه حضرت رضا (ع ) فرمود: كاسنى شفاى هر دردى است ، و هر مرضى كه در باطن آدمى باشد، كاسنى آن را ريشه كن مى كند.
روزى يكى از خدمتكاران به تب و سردرد مبتلا شد. حضرت دستور داد تا كاسنى آوردند و ضمادى درست كرد، به اين ترتيب كه كاسنى را روى كاغذى پهن كرد و روغن بنفشه روى آن ريـخـت و آن را بـر سـر آن خـدمتكار گذاشت . سپس فرمود: كاسنى تب بر است و براى رفع سردرد، بسيار مفيد.
كـليـه قـسـمـتهاى گياه كاسنى مخصوصا ريشه و برگهاى آن تقويت كننده عمومى ، مقوى معده ، مدر، تصفيه كننده خون ، ملين ، صفرا بر و تب بر است . از كاسنى به عنوان اشتها آور، رافـع قـولنـجـهـاى كـبـدى ، زردى ، نـارسـايـى اعـمـال كـبـدى ، وجـود خـون در ادرار، اخـلاط خـونى ، تبها نوبه بيماريهاى پوستى زياد استفاده مى شود.
له شـده بـرگـهـاى تـازه كاسنى ، براى آرام كردن ناراحتيهاى جلدى ناشى از التهاب و تحريك ، بسيار مؤ ثر و مفيد است .
گـفـتـه مـى شود كه كاسنى حتى در قرون قبل از ميلاد مسيح نيز شناخته شده و مصرف مى شـده اسـت . جـاليـنوس حكيم سالاد كاسنى را مقوى معده مى دانست و شيره آن را براى رفع چـشـم درد و مسموميتها توصيه مى كرد. شهرت درمانى اين گياه بيشتر به خاطر سهولت شـناخت آن و اعتقاد عمومى بر مفيد بودن آن در بيمارى هاى كبدى است ، بطورى كه هنوز هم مردم اثرات درمانى زيادى براى آن قائل هستند. عرق كاسنى يك ماده شناخته شده بين مردم است كه به عنوان خنكى بكار برده مى شود.
كاهو
كاهو خواب آور و براى هضم غذا مفيد است .
پيامبر اكرم (ص )
به خوردن كاهو عادت كنيد، زيرا كاهو خون را تصفيه مى كند
امام صادق (ع )
كـاهـو سـبـزى اشـتـهـاآور و مـمـتازى است كه خواص زيادى به آن نسبت مى دهد. كاهو براى اشـخـاص مـبـتـلا بـه نـفـريت و بيماران عصبى و كبدى توصيه شده . اثر ضد تب ، ضد رومـاتـيسم و ضد خونريزى نيز به آن نسبت داده مى شود. گذشته از خواص فوق ، كاهو بـه سـبـب داشـتـن مـاده اى بـه نام لاكتوكاريوم (Lactucarium) خواب آور است . در درمان بـرونشيت هاى سخت ، سياه سرفه ، تحريكات عصبى و رفع سيلان منى و روماتيسم نيز مؤ ثر است .
كـاهـو بـه عـلت داشـتن مقدار زيادى سلولز، تخليه امعاء را آسان مى كند و براى مبتلايان بـه يـرقـان ، انـسـداد مـجـراى كـيـسـه صـفـرا و حـبـس ‍ البـول ، و نـيـز اشـخـاصـى كـه كـلسترول خونشان زياد است و استعداد چاق شدن دارند، بـسـيـار مـفـيـد اسـت . خـاصـيـت مـهـم ديـگـر كـاهـو تـعـديـل اميال جنسى ، بواسطه داشتن مقدار زيادى ويتامين E (6 ميلى گرم در 100 گرم كاهو) است . مصرف تواءم آن با سركه انگبين مزه آن را مطبوع و هضمش را آسان مى كند.
در 100 گرم كاهو مواد زير موجود است .
پروتيد 2 گرم
گلوسيد 5 گرم
ليپيد 4 / گرم
و مـقـدارى آهن ، مس ، فسفر، كلسيم ، سديم ، منگنز و ويتامينهاى A (به مقدار زياد) B.C.E هر 100 گرم كاهو توليد 30 كالرى حرارت مى كند.
كدو
كدو زياد بخوريد، زيرا كدو غم و اندوه را برطرف مى كند
پيامبر اكرم (ص )
خوردن كدو با عدس ، رقت قلب مى آورد
پيامبر اكرم (ص )
پيغمبر اكرم (ص )، كدو را دوست مى داشت و دست مى برد تا آن را از ميان كاسه غذا جست و جو كند و ميل فرمايد.
امام صادق (ع )
پـيـغـمـبـر اكـرم (ص ) از كـدو خـوشش مى آمد و به زنان خود دستور مى داد تا هر وقت كه گوشت مى پزند، كدو در آن بريزند.
كدو براى قولنج مفيد است .
امام صادق (ع )
از جمله وصاياى پيغمبر (ص ) به على (ع ) اين بود كه فرمود: يا على ! به خوردن كدو عادت كن ؛ زيرا كدو دماغ و عقل را زياد مى كند.
امام موسى كاظم (ع )
مـغـز تـخـمـه كـدو و داراى اثـر ضـد كـرم اسـت . از محاسن آن اين است كه سمى نيست و مى تواند در رفع كرم اطفال مورد استفاده قرار گيرد. براى اين كار مغز تازه تخمه كدو را مـى كـوبـنـد و بـا عـسـل بـا مـربـا مـخـلوط و مـصـرف مـى كـنـنـد. خـوردن يـك مـسـهـل روغـنـى پـس از 4 تـا 5، دفـع كـرم بـى حـركـت را تسهيل مى كند.
كدو ادرار را افزايش مى دهد و يرقان را برطرف مى سازد. و تب بر نيز هست . كدو سينه را نرم و خلط و سرفه را آسان مى كند.
در اسـتـعـمـال خارجى ، اگر كدو حلوايى پخته و گرم گرم ، به صورت ماليده شود، و نـيـم سـاعت در همان حال باقى بماند، رنگ چهره را باز مى كند و صورت را براق و زيبا مى سازد.
روغـن تـخـم كـدو بـراى تـسـكـيـن درد بـو اسـيـر بـسـيـار نـافـع و جـوشـانـده گل آن براى سينه بسيار مفيد است .
كرفس
پـيـغـمـبـر اكـرم (ص ) فـرمـود: بـه خـوردن كرفس عادت كنيد؛ زيرا اين سبزى خوراك پيغمبران خدا بوده است .
امام صادق (ع )
نـادر، خـادم حـضـرت مـوسى بن جعفر مى گويد: آن حضرت يادى از كرفس كرد و فرمود: شـما مردم اشتها به كرفس داريد و آن را مى خوريد و هر حيوان جنبنده اى غير از آدميان نيز از آن استفاده مى كند، به اين ترتيب كه آنها بدنشان را به اين سبزى مى مالند.
كـرفـس حـافـظـه را زيـاد و قلب را پاك مى كند و ديوانگى جذام و پيسى را برطرف مى نمايد.
از ريشه كرفس قرنهاست كه در درمان آب آوردن انسان ، بيمارى نقرس ، روماتيسم ، زياد شدن اسيد اوريك خون ، سنگ كليه ، يرقان ، آسم ، ضعف اعصاب ، نفخ و بيماريهاى مثانه اسـتـفـاده مـى شـود. كـرفس مدر، مقوى معده ، ضد اسكوربوت (به علت داشتن مقدار زيادى ويـتـامـيـن C، نـيـرو دهـنـده ، بادشكن ، صفرا بر و تب بر نيز هست . سابقا از شيره تازه بـرگـهـاى آن ، در رفع تبهاى نوبه استفاده مى شده است . ساقه و برگهاى كرفس را نـبـايـد دور ريخت ، بلكه بايد آن را خشك كرد و براى خوشمزه كردن آش و سوپ استفاده كرد.
اشخاصى كه به ورم كليه مبتلا هستند، نبايد آن را مصرف كنند.
كرفس سرشار از سديم ، پتاسيم ، كلسيم ، فسفر و نيز ويتامين هاى A.B.C است .
گردو
اميرالمؤ منين على (ع ) فرمود: خوردن گردو در موقع شدت گرما، حرارت را در اندرون انـسـان تحريك مى كند و خوردن آن در زمستان كليه ها را گرم مى كند و سرما را برطرف مى نمايد.
امام صادق (ع )
پنير و گردو اگر با هم باشند، در مجموع آنها شفاست .
امام صادق (ع )
خوردن گردو بازنيان مفيد است و نور چشم را زياد مى كند.
امام صادق (ع )
گردو و زنيان با يكديگر بواسير را مى سوزانند، باد را از بين مى برند، رنگ صورت را نيكو مى كنند، معده را نيرو مى دهند و كليه را گرم مى نمايند.
امام صادق (ع )
پـنجاه درصد از وزن گردو از مواد چربى تشكيل شده است و لذا ماده اى بسيار مغذى است ، و بـراى اشـخـاص مسلول يا مبتلا به مرض ‍ قند تجويز شده است . گردو ملين و كرم كش است .
هضم مغز گردو بعلت داشتن روغن زياد مشكل است .
برگ درخت گردو بعلت داشتن روغن زياد مشكل است .
بـرگ مـغـز گـردو، قـابـض مقوى و معرق است و براى درمان خنازير و زخمهاى برفكى و يرقان بسيار مفيد است .
در 100 گرم مغز گردوى خشك مواد زير يافته مى شود:
پروتيد 5/16 گرم
گلوسيد 16 گرم
ليپيد 5/58 گرم
و نـيز حاوى فلزات مس ، روى ، آهن ، فسفر و ويتامينهاى B.C مى باشد. اين مقدار گردوى خشك توليد 620 كالرى حرارت مى كند.
گشنيز
خوردن سيب ترش و گشنيز موجب حالت نسيان و فراموشى مى شود.
امام موسى كاظم (ع )
ميوه گشنيز نيرو دهنده ، هضم كننده غذا، بادشكن ، مدر، ضد تشنج ، ضد كرم و ضد صرع است .
دكـتـر لوكـلر كـه تـجارت فراوانى در درمان بيمارى ها با گياهان دارد، مصرف آن را در معالجه بيمارى هاى عفونى مانند تب تيفوئيد (حصبه )، تب هاى روده اى و دانه اى توصيه كـرده اسـت ، و ايـن بـه عـلت خـاصـيت با كترى كشى شديدى است كه در ميوه گشنيز وجود دارد.
مـصرف مقدار زياد گشنيز، موجب نوعى خستگى مفرط مى شود كه منجر به خوابى عميق مى گـردد، و حـالاتى نظير گنگى و بى حسى پيش مى آورد كه ممكن است به ورم معده و روده منتهى شود.