ورود پاکان به حریم قرآن

در آیات قرآنی آمده است:

إِنَّهُ لَقُرْآنٌ کَریمٌ * فی کِتابٍ مَکْنُونٍ * لا یَمَسُّهُ إِلاَّ الْمُطَهَّرُونَ. (واقعه: 77 ـ 79)

( همانا آن قرآن کریمی است که در کتاب محفوظی جای دارد و جز پاکان بدان دست نیابند.)

این آیات در مقام تجلیل از قرآن، آن را کریم معرفی می کنند.

قرآن کریم؛ یعنی کتابی که نزد خدا عزیز و محترم است، صفات پسندیده دارد و سودمند است.

کریم است؛ یعنی از هر مرشدی، بی نیاز است؛ هر نوع درد، جهل و گمراهی را شفا می بخشد؛ مخاطبان خد را به سوی کرامت و سلامتی رهنمون می سازد؛ خیر بسیار می بخشد؛ خواننده اش به امور غیب و نهان آگاه می شود و به پاداش فراوان دست می یابد.

با همه خیر فراوانی که قرآن در ابعاد مختلف دارد، هر کس نمی تواند به آفاق گسترده آن دست یابد. تنها افرادی می توانند همه حقایق آن را دریابند و به حقیقت آن برسند که از طهارت روحی و باطنی برخوردار گشته و از صفات رذیله دوری جسته اند. خداوند، دل های چنین افرادی را از هرگونه پلیدی و گناه و شرک پاک کرده و قلب شان را شایسته درک مفاهیم عالی قرآن ساخته است.

ناگفته نماند که قرآن دارای مراتب و منازل مختلف است و هر کس به مقدار عقل و ایمان و طهارت روحی و معنوی خود می تواند مرتبه ای از آن را درک کند.

آن که از طهارت باطنی و عقل زلال بهره ای ندارد، از قرآن هم بهره ای نمی برد؛ چون میان قرآن و خواننده باید سنخیت باشد، و گرنه پیوند با آن امکان پذیر نیست. عرضه قرآن به افرادی که بیماری روحی دارند، حتی سبب تشدید بیماری آنان می شود، مانند بیماری که طعم آب و غذا را درک نمی کند و عسل در کامش تلخ و ناگوار می آید. به تعبیر شیوای سعدی:

قرآن را ظاهر و باطنی است. ظاهر قرآن را می توان دست کشید و لمس کرد و کلماتش را به قوه حافظه سپرد؛ مشروط بر آنکه با طهارت و داشتن وضو یا غسل و دوری از آلودگی های جسمانی همراه باشد. برای مس باطنی قرآن؛ یعنی دست یافتن و رسیدن به حقایق و مراتب عالی آن، پاکی باطنی و طهارت از گناه و صفات رذیله و مانند آن ضروری است. و آیه کریمه ( لا یَمَسُّهُ إِلاَّ الْمُطَهَّرُونَ )  هر دو هدف را دنبال می کند. از یک طرف، ناپاکان ظاهری را که وضو و غسل و تیمم ندارند، از دست زدن به کلام خدا نهی می کند. از طرفی دیگر، ناپاکان باطنی را از ورود به حریم معارف بلند آن باز می دارد. بدین معنا که آنان هر چه بکوشند، باز نمی توانند به حقیقت آن برسند و معارفش را دریابند.

قرآن کریم توانسته است در طول تاریخ، انسان هایی را دگرگون ومسِ وجودشان را به طلای ناب بدل سازد. چه بسیارند انسان هایی که با شنیدن آیات قرآن متحول شده اند

قرآن، سخن خدا، حق و صدق است و در دل می نشیند و از تلاوت آن، تن کسانی که از پروردگارشان پروا دارند، به لرزه درمی آید و جسم و روح و ظاهر و باطن انسان اثرمی پذیرد. خداوند اثرگذاری قرآن را تا آنجا می داند که کوه با آن همه استواری و عظمت، در برابر آن تاب نمی آورد و متلاشی می شود:

لَوْ أَنْزَلْنا هذَا الْقُرْآنَ عَلی جَبَلٍ لَرَأَیْتَهُ خاشِعًا مُتَصَدِّعًا مِنْ خَشْیَةِ اللّهِ وَ تِلْکَ اْلأَمْثالُ نَضْرِبُها لِلنّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَفَکَّرُونَ. (حشر: 21)

اگر این قرآن را بر کوه نازل می کردیم، آن را می دیدی که از ترس خدا خاشع و متلاشی شده است و این مثال ها را برای مردم می زنیم؛ شاید بیندیشند.

وقتی کوه با آن استواری و شکوه مندی، در برابر عظمت قرآن تسلیم می شود؛ انسان با جثه کوچک و ناتوان خود سزاوارتر است که تسلیم و خاشع شود و معارف شگفت انگیز قرآن را دریابد.

اما باید دانست اثر گذاشتن قرآن بر روح و جان آدمی هم شرایطی دارد. نخست آنکه انسان باید پاکدل باشد. «یکی از متعالی ترین غرایز و احساسات هر انسانی، حس مذهبی و فطرت خداجویی اوست و سر و کار قرآن با این حس شریف و برتر است».

بنابراین، باید فطرت و روان را برای فهم و درک معانی بلند قرآن پاک نگه داشت. پس از آن، توجه و دقت در پیام قرآن اهمیت دارد. هر کسی هنگام خواندن قرآن، اگر به این بیندیشد که قرآن، کلام محبوب و سخن طبیب حقیقی است، آن گاه در آیات قرآن تفکر و تعقل کند و به انزارها و بشارت ها و داستان های قرآن با دیده عبرت بنگرد، به طور طبیعی، قلبش خاشع می شود و معارف روح بخش این کتاب آسمانی را به جان می پذیرد. شرط دیگر، رعایت آداب خواندن و شنیدن قرآن است. سکوت و دقت کردن هنگام شنیدن آیات و خواندن قرآن با صدای نیکو و ترتیل، اثرگذاری آیات را بیشتر می کند؛ به ویژه تلاوت در خلوت و نیمه های شب با قلبی فارغ از دل مشغولی های دنیایی.

نکته ها :

1- رسیدن به مقامات و مراتب عالی قرآن، افزون بر طهارت ظاهری به طهارت باطن نیازمند است.

2- خواننده قرآن و خود قرآن مجید، از نظر پاکی باید با هم سنخیت داشته باشند.

3. پاکی دل، توجه و دقت در پیام قرآن و رعایت آداب خواندن و شنیدن قرآن، شرط های تحول پذیری انسان است